Θεραπευτικά μέλια: Άθερμο μέλι ερείκης με superfoods.

Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2011

Ιδέες για κοτέτσια





Φτιάχνω βορδιγάλιο πολτό


Τι είναι ο Βορδιγάλιος πολτός:
Είναι φάρμακο που χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση διάφορων παθήσεων των φυτών που οφείλονται σε μύκητες ή σε βακτηρίδια. Φτιάχνεται με διάλυμα θειικού χαλκού (2%)(γαλαζόπετρας) και σβησμένης ασβέστου που χρησιμοποιείται σαν προληπτικό φάρμακο, για να εμποδίσει την προσβολή των φυτών από διάφορες μυκητολογικές αρρώστιες.


Ασθένειες που καταπολεμά:
Τον περονόσπορο στο αμπέλι, στην πατάτα και σε άλλα φυτά, τη σκωρίαση και την ανθράκωση στην αχλαδιά, στη μηλιά, την κομμίωση στα εσπεριδοειδή στην αμυγδαλιά και στη βερικοκιά, την σκωρίαση των λαχανικών και τον κυκλοκόνιο της ελιάς.

Το φάρμακο αυτό μπορούμε να το φτιάξουμε εμείς, εφόσον υπάρχουν τα κατάλληλα υλικά, ή μπορούμε να το αγοράσουμε έτοιμο. Η χρήση του βορδιγάλιου πολτού είναι πάρα πολύ εκτεταμένη λόγω της μεγάλης αποτελεσματικότητάς του στις ασθένειες των φυτών. Στους κάμπους και στις αγροτικές περιοχές του τόπου μας ολόκληρες εκτάσεις από οπωροφόρα δέντρα ψεκάζονται κατά την άνοιξη με βορδιγάλιο πολτό.
Παρασκευή:
Το φάρμακο παρασκευάζεται ως εξής για ποσότητα 100 περίπου κιλών:
Διαλύουμε 2,5 κιλά θειικού χαλκού μέσα σε ένα δοχείο ξύλινο ή πλαστικό, που να έχει 50 κιλά νερό. Πρέπει να αποφεύγεται η χρήση μεταλλικών δοχείων, γιατί τα τρυπάει ο θειικός χαλκός.Σε άλλο δοχείο ανακατεύουμε ένα-δύο κιλά σβησμένο ασβέστη με 50 κιλά νερό και φτιάχνουμε γάλα της ασβέστου.
Κατόπιν χύνουμε το γάλα της ασβέστου λίγο - λίγο στο διάλυμα του θειικού χαλκού και ανακατεύουμε καλά.Το διάλυμα το ανακατεύουμε καλά και το βάζουμε σε ψεκαστήρα και ψεκάζουμε με αυτό καλά τα φύλλα και τα βλαστάρια των φυτών που έχουν τη συγκεκριμένη ασθένεια.
Για να κολλάει καλύτερα στα φυτά που ψεκάζουμε, βάζουμε και λίγο σαπούνι 150-200 γραμμάρια ή λίγη ζάχαρη. Μερικές φορές βάζουμε και διάλυμα (κολλοειδές) θειαφιού και έτσι το φάρμακο γίνεται πιο δυνατό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για περισσότερες ασθένειες των φυτών.Το διάλυμα έχει χρώμα ασπρογάλαζο, όπως περίπου το χρώμα του ουρανού.

Συμβουλές:
Ο βαρδιγάλιος πολτός πρέπει να χρησιμοποιείται την ίδια μέρα που θα παρασκευασθεί, γιατί όσο μένει, χάνει τις αρχικές του ιδιότητες και μπορεί να κάψει τα φυτά.
Είναι δηλητήριο και πρέπει να παίρνονται οι ανάλογες προφυλάξεις.

Ημερολόγιο δενδροκομικών εργασιών



Ιανουάριος
Οι δενδροκομικές εργασίες είναι σχετικώς περιορισμένες, γιατί την εποχή αυτή ο καιρός είναι βροχερός και παγετώδης.
Στους οπωροκήπους οι σπουδαιότεροι είναι οι αρόσεις ή οι περιλακκώσεις των δέντρων, εάν δεν έχουν γίνει μέχρι τώρα, οι λιπάνσεις και η συνέχισης των κλαδευμάτων.
Για τις λιπάνσεις στους πολύ ορεινούς και ψυχρούς τόπους, ενδείκνυται η χρήση ημι-αποσυνθεμένης κόπρου, γιατί εκτός της λιπαντικής της αξίας, διατηρεί το έδαφος θερμό και προστατεύει τις ρίζες από τις επιδράσεις των παγετών όπως στα ευαίσθητα οπωροφόρα όπως οι ροδακινιές, βερικοκιές, δαμασκηνιές, συκιές κ.λ.π.
Τα κλαδεύματα πρέπει να εφαρμόζονται με ήπιο και ξηρό καιρό και ποτέ με παγετούς, βροχές ή σφοδρούς ανέμους, γιατί σε αντίθετη περίπτωση οι πληγές δύσκολα επουλώνονται και προσβάλλονται από διάφορες παρασιτικές ασθένειες. 
Κατά τη περίοδο αυτή κλαδεύονται κυρίως τα γιγαντόκαρπα, όπως οι μηλιές οι απιδιές οι κυδωνιές και οι καστανιές.
Σε θερμά και προφυλαγμένα μέρη εξακολουθούν οι φυτεύσεις των οπωροφόρων, ποτέ όμως σε υγρά ή παγωμένα εδάφη, ούτε κατά την διάρκεια βροχών ή σφοδρών ανέμων. Εάν δεν παρουσιάζετε τέτοια ευκαιρία είναι προτιμότερο να αναβάλλονται για αργότερα, Φεβρουάριο-Μάρτιο.
Στα σπορεία και τα φυτώρια εκτελούνται οι εκσκαφές και οι λιπάνσεις των βραγιών, και εφόσον ο καιρός το επιτρέπει, συνεχίζονται οι μεταφυτεύσεις των δενδρυλλίων από τα σπορεία.
Ακόμη μπορούν να ενστρωματώνονται σε άμμο διάφοροι σκληροκέλυφοι σπόροι, όπως τα αμύγδαλα, τα καρύδια, τα ροδάκινα, τα δαμάσκηνα , τα κεράσια κ.λ.π.
Ο Ιανουάριος μήνας, παρουσιάζει την ευνοϊκότερη εποχή για την αναζήτηση και εξόντωση των διαφόρων βλαπτικών εντόμων, που κρύβονται στους ξηρούς φλοιούς, τα φύλλα ή και εντός του ξύλου των δέντρων. Επιβάλλεται η επισταμένη και προσεκτική έρευνα των κλαδιών και των κορμών όλον των οπωροφόρων, για την ανακάλυψη και καταστροφή των ευρισκόμενων αυγών, προνυμφών ή τελείων εντόμων, που διαχειμάζουν συνήθως στις ρίζες αυτών.
Παράλληλα πρέπει να καταστρέφονται τα βρύα, οι λειχήνες και οι πολύσποροι (ίσκες), που καλύπτουν συνήθως τα γηραιά δέντρα, με απόξεση και επάλειψη των πασχόντων μερών με πυκνή διάλυση θεϊκού χαλκού.
Αυτοί οι ψεκασμοί εφαρμόζονται και στα υγιή οπορωφόρα για να τα προφυλάσσουν από διάφορες παρασιτικές ασθένειες και προσβολές.

Φεβρουάριος
Οι δεντροκομικές εργασίες καθίστανται πλέον ενδιαφέρουσες και επείγουσες καθώς η εποχή πλησιάζει την άνοιξη.
Στους οπωροκήπους τα κλαδεύματα πρέπει να γίνονται γρήγορα, με σκοπό να τελειώνουν το συντομότερο δυνατό, κυρίως για τα πυρηνόκαρπα στους θερμότερους τόπους.
Πάντως αυτά είναι δυνατόν να εκτελεστούν σε όλα τα οπωροφόρα με σειρά προτιμήσεως τις ροδακινιές, βερικοκιές, δαμασκηνιές κερασιές, συκιές, αχλαδιές, κυδωνιές και τελικώς τις μηλιές. 
Παράλληλα ακόμα εφαρμόζονται όλες οι σχετικές εργασίες της τακτοποιήσεως των βραχιόνων των υπό σχηματισμό δέντρων, με την πρόσδεση αυτών επί στηριγμάτων, στεφάνων, διχάλων κλπ. αναλόγως των σκοπών που επιδιώκουμε.
Επίσης οι φυτεύσεις των οπωροφόρων πρέπει να επισπεύδονται για τους ελαφρούς και ξηρούς τόπους ή στα συνεκτικά εδάφη, όπου δεν έγινε δυνατό να πραγματοποιηθούν νωρίτερα. Εφ όσον ο καιρός δεν είναι ευνοϊκός φυτεύονται σύντομα και τα αειθαλή οπωροφόρα.
Την εποχή αυτή κόβονται και διατηρούνται τα αναγκαία εμβόλια μέσα σε νωπή άμμο σε ψυχρό μέρος, για να χρησιμοποιηθούν για τους πρώιμους ενοφθαλισμούς ή εγκεντρισμούς.
Στα σπορεία και φυτώρια εξακολουθούν οι μεταφυτεύσεις των δενδρυλλίων και οι προετοιμασίες των βραγιών επικείμενες σπορές. Κόβονται μοσχεύματα κυδωνιάς, συκιάς, ροδιάς, φουντουκιάς κ. α. και παραχώνονται σε θερμό και ελαφρό μέρος, με σκοπό να φυτευτούν αργότερα. Ενστρωματώνονται οι λεπτοί σπόροι της μηλιάς, αχλαδιάς, μαχλεπίου κερασιάς κλπ. σε καθαρή άμμο και διατηρούνται μέχρι της προβλαστήσεώς τους σε περιβάλλον θερμό και προφυλαγμένο.
Εξακολουθεί η προσεκτική αναζήτηση και καταστροφή των αυγών και προνυμφών των διαφόρων επιβλαβών εντόμων, καθώς και η συλλογή και το κάψιμο των παραμενόντων ξηρών φύλλων και καρπών, διότι περικλείουν πάντοτε έντομα ή σπόρια πολλών κρυπτογαμικών ασθενειών.
Όλα αυτά καίγονται μαζί με τις προγενέστερες τοποθετημένες χορτοπαγίδες.
Οι κορμοί και τα χοντρά κλαδιά των δέντρων επαλείφονται με γαλάκτωμα ασβέστη, σε αναλογία 8-10 μέρη ασβέστη σε εκατό μέρη νερού.

Μάρτιος
Οι δεντροκομικές εργασίες γίνονται πολλές και επείγουσες κυρίως όταν ο καιρός αρχίζει να γίνεται θερμός και ξηρός. Στους οπωροκήπους επισπεύδονται οι εμφυτεύσεις των αειθαλών είτε και των φυλλοβόλων οπωροφόρων στους ορεινούς και ψυχρούς ή υγρούς τόπους. Αυτές για να πετύχουν πρέπει να ποτίζονται συχνά και να προφυλάσσονται από την απότομη ξηρασία της ανοίξεως αλλά και από τους βόρειους ανέμους, αλλιώς η ευδοκίμηση των φυτειών αποβαίνει αμφίβολη ή ανέφικτη. 
Τα κλαδέματα των πυρηνοκάρπων είναι ανάγκη να τερματίζονται εγκαίρως και πριν την έναρξη της ανθίσεως. Εφαρμόζονται οι προσδέσεις των κλάδων, οι διανοίξεις ή κυρτώσεις και τα αναγκαία κλαδέματα για την ενδυνάμωση ή εξασθένιση των δέντρων.
Επίσης πρέπει να εκτελείται και ένα ελαφρό όργωμα ή σκάλισμα γύρω από τα δέντρα, από τη μία για τον αερισμό των ριζών τους και από την άλλη για καταστροφή των αναπτυσσόμενων ζιζανίων.
Στα σπορεία και φυτώρια εξακολουθούν οι μεταφυτεύσεις των νεαρών δενδρυλλίων σε αραιότερες αποστάσεις, οι εμφυτεύσεις των μοσχευμάτων κυδωνιάς, συκιάς, ροδιάς, φιστικιάς κλπ. καθώς και η εφαρμογή των καταβολάδων.
Εφ όσον ο καιρός τυγχάνει να είναι ευνοϊκός μπορούν να γίνουν σπορές των προ βλαστημένων ήδη σπόρων, όπως αμυγδάλων, βερίκοκων, δαμάσκηνων, καρυδιών κερασιών και άλλων και περί το τέλος του μηνός και των μηλιών, αχλαδιών, κερασιών κλπ. λεπτών σπόρων. 
Στους θερμούς τόπους με την έναρξη της κυκλοφορίας των χυμών ξεκινούν οι εγκεντρισμοί δια σχισμής, και κατόπιν δια στεφανίτου, και ενοφθαλμισμοί δια βλασταίνοντας οφθαλμού, δια εμβολίων κομμένων και διατηρημένων από τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο. Τα επιτυχημένος εμβολιασμένα υποκείμενα από το προηγούμενο φθινόπωρο, κόβονται 8-10 πόντους άνωθεν των εμβολίων.
Το ίδιο δεν πρέπει να παραμελείται η καταπολέμηση των διαφόρων ασθενειών.
Σε όλα τα οποροφόρα και ειδικότερα στις ροδακινιές, πριν την άνθηση ενεργείτε ο πρώτος ή δεύτερος ψεκασμός με βορδιγάλλειο πολτό, για την πρόληψη του εξώασκου κλπ. κρυπτογαμικών παρασίτων, όπως το κορίνεο , το σάπισμα των καρπών. Τα ψωριόντα δέντρα ψεκάζοντε επίσης για πρώτη ή δεύτερη φορά με διάλυση πετρελαιοσάπωνου ή θειασβεστίου ή με χειμερινό πολτό.

Απρίλιος
Οι δεντροκομικές εργασίες είναι πολλές και σημαντικές. Στους οπωροκήπους καταβάλλεται η δέουσα προσοχή για την καλή ισορροπία των βραχιόνων και λοιπών κλάδων, ιδίως των συμμετρικών σχημάτων, με την εφαρμογή κυρτώσεων, ανοιγμάτων, εγκοπών κ.λ.π. λόγο της μεγάλης ευλυγισίας αυτών την συγκεκριμένη εποχή. Επίσης εκτελούνται τα πρώτα βλαστολογήματα, δια της αφαιρέσεως των περιττών και πλεοναζόντων βλαστών και γενικεύονται οι εγκεντρισμοί σε όλα σχεδόν τα δέντρα. 
Στα σπορεία και φυτώρια εξακολουθούν οι σπορές των προβλαστημένων σπόρων, αμυγδάλων, βερίκοκων, δαμάσκηνων, καρυδιών, κάστανων, καθώς και των λεπτών σπόρων όπως μήλων, αχλαδιών κ.λ.π. Την εποχή αυτή ξεκινάνε πλέον τα βοτανίσματα, σκαλίσματα και ποτίσματα τα οποία από δω και εμπρός πρέπει να εκτελούνται τακτικά και ανελλιπώς, με σκοπό να κερδίζεται η πρώτη βλάστησης πρώιμα.
Το ίδιο πρέπει να καταπολεμόνται εγκαίρως και αποτελεσματικός οι πολλές εμφανιζόμενες ασθένειες, ιδίως τα διάφορα επιβλαβή έντομα, τα οποία ο ήλιος του Απριλίου ξυπνάει και ζωογονεί κατά χιλιάδες. Μέγιστη φροντίδα πρέπει να καταβάλλεται κυρίως για την πρόληψη ή καταπολέμηση των αφείδων (μελίγκρας) και του εξώασκου (κατσαρώματος) της ροδακινιάς, με τους γνωστούς τρόπους.

Μάιος
Οι δενδροκομικές εργασίες είναι ενδιαφέρουσες και έντονες. Στους οπωροκήπους εκτελούνται ελαφρά φρεζαρίσματα ή σκαλίσματα και ξεκινούν τα ποτίσματα των δέντρων, ανάλογος των ειδών και ποικιλιών.
Πάντως οι εν λόγο εργασίες δεν πρέπει να εφαρμόζονται στην περίοδο ανθοφορίας των οπωροφόρων, γιατί αυτά βρίσκονται στην πιο κρίσιμη στιγμή και από αυτή τη διαταραχή είναι δυνατόν να αποβάλουν τα άνθη τους.
Επίσης εφαρμόζονται τα απαραίτητα βλαστολογήματα και κορυφολογήματα, προς υποβοήθηση της ισορροπίας των κλαδιών της κόμης, ως και της δημιουργίας των καρπογόνων οργάνων. Παράλληλα γίνεται το αραίωμα των καρπών, για την απόκτηση ογκωδέστερων και ανωτέρας ποιότητας προϊόντων, στις δε μηλιές, αχλαδιές, κυδωνιές, μόλις οι καρποί φτάσουν στο μέγεθος μικρών καρυδιών, στις δε ροδακινιές, βερικοκιές, δαμασκηνιές κλπ. όταν οι πυρήνες αυτών αρχίζουν να σκληρύνονται.
Στα σπορεία και φυτώρια λόγο της βλάστησης, εκτελούνται ομοίως βλαστολογήματα και κορφολογήματα για να ευνοείτε η ανάπτυξη των επιζητούμενων βλαστών. Επίσης δεν πρέπει να παραμελούνται και τα αναγκαία βοτανίσματα, σκαλίσματα και ποτίσματα, διότι κατά τον μήνα αυτό τα νέα δενδρύλλια αποκτούν την πλέον ζωηρή βλάστηση.
Συνεχίζονται εντόνως οι καταπολεμήσεις των εκάστοτε εμφανιζόμενων ασθενειών και προσβολών του ωιδίου, του φουσικλαδίου κλπ. έως των αφίδων, με την εφαρμογή των κατάλληλων μέσων. Τοποθετούνται κολλοειδής ταινίες κατά του σκώληκος των δαμάσκηνων (λιπαρίς) και γίνονται οι ψεκασμοί στις μηλιές και τις αχλαδιές προς πρόληψη της καρπόκαψας και του φουσικλαδίου. Επίσης κρεμιούνται παγίδες κατά της μύγας της μεσογείου.
Κατά τον Μάιο μήνα ωριμάζουν και συγκομίζονται διάφοροι πρώιμοι καρποί ειδών και ποικιλιών. Από αχλάδια οι ποικιλίες μαγιάτικα και ζαχαράτα. Από τα μήλα η ποικιλία αφρόμηλα και από τα κεράσια η ποικιλία μαύρα πρώιμα.

Ιούνιος
Οι δενδροκομικές εργασίες αρχίζουν να περιορίζονται. Στους οπωροκήπους εκτελείται ελαφρό σκάλισμα για να διατηρείται το χώμα αφράτο και απαλλαγμένο από τα άγρια χόρτα. Τα ποτιστικά οπωροφόρα ποτίζονται 3-4 φορές, ιδίως στα πρώιμα είδη και ποικιλίες, όπως οι ροδακινιές, βερικοκιές, κερασιές κ.λ.π.
Επίσης εξακολουθούν να εφαρμόζονται τα αναγκαία βλαστολογήματα, κορφολογήματα, οι αραιώσεις των καρπών και φύλλων καθώς και οι προσδέσεις ή διανοίξεις για την επιτυχία ισορροπήσεως των κλαδιών. 
Στα σπορεία και φυτώρια ενεργούνται ποτίσματα, σκαλίσματα και βοτανίσματα, στα νεαρά δέντρα τα απαραίτητα μονοβεργίσματα, καθαρίσματα, βλαστολογήματα ή κορυφολογήματα, για υποβοήθηση του σχηματισμού των πρώτων βραχιόνων.
Το ίδιο καταπολεμιούνται οι εμφανιζόμενες ασθένειες από φυσικά ή ζωικά παράσιτα. Στις μηλιές και αχλαδιές επαναλαμβάνεται 2ο ή 3ο ψέκασμα για την καταπολέμηση της καρπόκαψας , στις ροδακινιές κ.λ.π. άλλα προσβεβλημένα δέντρα η εξόντωση της μελίγκρας.

Ιούλιος
Οι δεντροκομικές εργασίες περιορίζονται. Στους ποτιστικούς οπωροκήπους, γίνονται τα αναγκαία ποτίσματα, κυρίως σε αυτά με σαρκώδεις καρπούς. Ανάλογα ποτίσματα είναι απαραίτητα στις φιστικιές, συκιές και καρυδιές.. Συνεχίζονται τα χλωρά κλαδέματα, δηλαδή τα βλαστολογήματα, κορφολογήματα και οι αραιώσεις των φύλλων, αναλόγως των επιδιωκόμενων σκοπών.
Στα σπορεία και στα φυτώρια εξακολουθούν οι συνήθεις καλλιεργητικές εργασίες και εφαρμόζονται οι ενοφθαλμισμοί των πυρηνόκαρπων, ιδίως της αμυγδαλιάς, βερικοκιάς, δαμασκηνιάς, ροδακινιάς και κερασιάς.
Παράλληλα λαμβάνεται πάντοτε μέριμνα για την καταπολέμηση των διαφόρων ασθενειών. 
Στις μηλιές και απιδιές εκτελούνται ψεκασμοί για την καταπολέμηση της καρποκάψας και του φουσικλαδίου και στις συκιές με θειασβέστιο ή νικοτίνη για την εξόντωση του κηροπλάστου.

Αύγουστος
Οι δενδροκομικές εργασίες γενικώς αποβαίνουν ελάχιστες. Αυτές κυρίως είναι τα ποτίσματα, τα οποία όμως βαθμηδόν πρέπει να λιγοστεύουν για όσα δένδρα έχει τελειώσει η συγκομιδή, ενώ πρέπει να συνεχίζονται τακτικά για αυτά που βρίσκονται σε καρποφορία. Πάντως, κατά την εποχή αυτή πρέπει να αποφεύγεται η απότομος διακοπή ή κατάχρησης των ποτισμάτων, γιατί βλάπτονται τα δέντρα από ανώμαλη διαταραχή της βλαστήσεως, οι δε καρποί συνήθως διαρρηγνύονται (γόμα στα πυρηνόκαρπα και σχίσιμο στα ρόδια, σύκα κλπ.).
Στα σπορεία και φυτώρια συνεχίζονται κανονικά οι καλλιεργητικές εργασίες, ποτίσματα, σκαλίσματα, μονοβεργίσματα κλπ, καθώς και οι εμβολιασμοί επί των πυρηνοκάρπων, γιγαρτοκάρπων και καστανέων. Αυτοί οι εμβολιασμοί εφαρμόζονται και προς εξημέρωση των άγριων αυτοφυών οπωροφόρων δέντρων.
Ενεργείται η καταπολέμησης των παρουσιαζόμενων ασθενειών, όπως είναι ο τίγρης της αχλαδιάς, ο φυτόπτης, ο καπνότης, ο τετράνυχος κλπ. με τα ενδεικνυόμενα μέσα.
Κατά τον Αύγουστο μήνα ωριμάζουν και συγκομίζονται φρούτα διαφόρων ειδών και ποικιλιών, όπως βερίκοκα, δαμάσκηνα, ροδάκινα, αχλάδια, μήλα, αμύγδαλα, σύκα και φουντούκια.

Σεπτέμβριος
Οι δεντροκομικές εργασίες είναι μεν λίγες αλλά επαρκώς σημαντικές. Στους οπωροκήπους γίνονται ελαφρά οργώματα ή σκαλίσματα όλων των δέντρων των οποίων η καρποφορία έχει λήξει, με σκοπό αφενός να ευνοηθεί η βλάστηση και η κατόπιν παράχωση των διαφόρων ζιζανίων και αφ’ ετέρου δε, για να αεριστεί το από τα θερινά ποτίσματα και λοιπές εργασίες, πεπατημένο έδαφος. Συγχρόνως μπορεί επίσης να εκτελείται και η αναγκαία λίπανση, με κοπριά ή χημ. Λιπασμάτων. Όπου όμως αυτή είναι δυσχερής ενδείκνυνται η χλωρά λίπανσης με πυκνή σπορά και εν καιρώ παράχωση ψυχανθών φυτών. Αυτή την εποχή τα ποτίσματα δεν είναι πάντοτε απαραίτητα, εκτός εάν ο καιρός εξακολουθεί θερμός και ξηρός, οπότε κάνουμε 1-2 ποτίσματα, εννοείται κατά τις περιστάσεις και τα είδη των δέντρων.
Στα σπορεία και φυτώρια ενεργούνται εντατικά οι ενοφθαλμισμοί ιδίως των γιγαντόκαρπων, των καστανιών και φιστικιών, καθώς και αυτοί για εξημέρωση των αυτοφυών αγρίων οπωροφόρων.
Εξακολουθεί η καταπολέμηση των διαφόρων ζωικών και φυτικών εχθρών των οπωροφόρων και ιδίως η εξόντωση της σχιζονεύρας της μηλιάς, του καπνότη των πυρηνοκάρπων, της λιπαρίδος των δαμάσκηνων κλπ. δια των γνωστών μέσων.

Οκτώβριος
Οι δενδροκομικές εργασίες αρχίζουν να λαμβάνουν περισσότερη ζωηρότητα. Στους οπωροκήπους εκτελείται ένα βαθύ όργωμα ή περιλάκωση των δέντρων, κατά το οποίο γίνεται και η παράχωση του χρησιμοποιούμενου λιπάσματος. Το όργωμα αυτό συντελεί συνάμα και στην καταστροφή των διαφόρων βλαπτικών εντόμων που καταφεύγουν στο έδαφος για διαχείμανση.
Στους ξερούς τόπους γίνονται μεταφυτεύσεις των αειθαλών και των πρωίμων φυλλοβολούντων οπωροφόρων όπως π.χ. των αμυγδαλιών, δαμασκηνιών, κερασιών κλπ. Ενεργούνται καθαρίσματα των δένδρων από τους ξηρούς και τους περιττούς βλαστούς και προπάντων από τους παραμένοντας τυχόν μουμιοποιημένους καρπούς, οι οποίοι περικλείουν συνήθως έντομα και σπόρια διαφόρων παρασίτων
Στα σπορεία και φυτώρια γίνονται οι αναγκαίες προετοιμασίες, εκσκαφές και λιπάνσεις των βραγιών για τις μεταφυτεύσεις των δενδρυλλίων και παραφυάδων. Παράλληλα πρέπει να λαμβάνεται πρόνοια για την έγκαιρο προμήθεια των απαιτούμενων σπόρων. Υπό ευνοϊκές συνθήκες εξακολουθούν επίσης οι ενοφθαλμισμοί των γιγαρτοκάρπων και των καστανιών και σε θερμότερους τόπους και οι εγκεντρισμοί των άγριων αχλαδιών (γκορτσιών) και κερασιών.
Για το σκοπό της καταπολέμησης των διαφόρων εχθρών των δέντρων, την εποχή αυτή, πρέπει να αποξύωνται οι κορμοί και οι κλάδοι αυτών από το χοντρό και ξηρό φλοιό τους, τα δε προκύπτοντα υπολείμματα πρέπει να καίγονται αμέσως. Στη συνέχεια επαλείφονται από τα γυμνά σταυρώματα μέχρι την βάση τους με ασβεστόγαλα από 8-10 οκάδες άσβεστου και 1 οκά θεϊκού χαλκού ή θεϊκού σιδήρου σε 100 οκάδες νερού.
Επίσης, συμπληρωματικός τοποθετούνται χορτοπαγίδες, οι οποίες καίονται βραδύτερα, στις δε κερασιές προσαρμόζονται επί των κορμών κολλητικές ταινίες.

Νοέμβριος
Οι δενδροκομικές εργασίες συνεχώς αυξάνονται και αποβαίνουν σπουδαιότερες. Στους οπωροκήπους εκτελούνται εμφυτεύσεις των οπωροφόρων, φυλλοβόλων και αιθαλών. Οι οποίες όμως δέον να αποπερατώνονται πριν τους χειμερινούς παγετούς, ιδίως στις βόριες και ορεινές περιοχές. Επίσης αρχίζουν τα κλαδέματα σχηματισμού και τακτοποιήσεως της καρποφορίας των δένδρων, οι ανανεώσεις των γερασμένων ή παρηκμασμένων δένδρων και γενικών τα αναγκαία καθαρίσματα από τα ξερά και άχρηστα κλαδιά.
Εφαρμόζονται αρόσεις ή περιλακώσεις και συγχρόνως κάλυψης των λιπασμάτων για όσα οπωροφόρα καθυστερούνται και λαμβάνονται όλα τα μέτρα για την πρόληψη ή καταπολέμηση των διαφόρων ζωικών ή φυσικών παρασίτων.
Στα φυτώρια εκριζώνονται τα ανεπτυγμένα δενδρύλλια, συσκευάζονται και αποστέλλονται για την οριστική τους μεταφύτεψη, τα δε υπόλοιπα υποβάλλονται σε κλαδέματα για το σχηματισμό των πρώτων βραχιόνων. Τα εκ των σπορείων μεταφυτεύονται σε αραιότερες αποστάσεις σε προπαρασκευασμένες βραγιές. Προς το σκοπό της προβλαστήσεώς τους, ενστρωματώνονται οι σκληροκέλυφοι σπόροι εντός άμμου, ως είναι τα αμύγδαλα, καρύδια, δαμάσκηνα, ροδάκινα, κεράσια και κάστανα.
Για την καταπολέμηση των ασθενειών πρέπει να εκτελούνται ψεκασμοί με πυκνό βορδιγάλλειο πολτό σε όλα τα οπωροφόρα, για πρόληψη, στα μεν πυρηνμόκαρπα, του εξώασκου, του κορινέου κλπ. συγγενών παρασίτων, στα δε γιγαντόκαρπα, του φουσικλαδίου, του γυμνοσποραγγείου και άλλων παρεμφερών μικρομυκήτων. Τα ψωριόντα γενικώς ψεκάζονται δια γαλακτώματος πετρελαιοσάπουνου, θειασβεστίου ή προτιμότερο δια χειμερινού πολτού σιέλλ.

Δεκέμβριος
Οι δεντροκομικές εργασίες είναι σχεδόν μηδαμινές γιατί τα χώματα καθίστανται συνήθως παγωμένα και λασπώδη από τις συχνές βροχές και τα χιόνια.
Στους οπωροκήπους, εάν το επιτρέπει ο καιρός γίνεται να συνεχιστούν οι εμφυτεύσεις όλων των φυλλοβόλων οπωροφόρων, καθώς και τα κλαδέματα σχημάτων και καρποφορίας.
Επίσης συμπληρώνονται οι αρόσεις και οι λιπάνσεις, εάν δεν πραγματοποιήθηκαν μέχρι τώρα και στα πολύ ψυχρά μέρη εφαρμόζονται επιχωματώσεις των ριζών ή και των κορμών των πιο ευαίσθητων δέντρων.
Στα φυτώρια, με ευνοϊκό καιρό συνεχίζονται οι μεταφυτεύσεις και οι αρόσεις των δενδρυλλίων στα σπορεία και κλαδεύονται καταλλήλως για των σχηματισμό νέων δενδρυλλίων.
Ενσωματώνονται διάφοροι χονδοκέλυφοι σπόροι όπως αμύγδαλα, καρύδια, ροδάκινα, δαμάσκηνα, κεράσια και κάστανα και προετοιμάζονται οι βραγιές για τις μελλοντικές σπορές.




Ασθένειες και προστασία της ελιάς

ΚΥΚΛΟΚΟΝΙΟ 
Ο μύκητας προσβάλλει κυρίως τα φύλλα, με αποτέλεσμα την πτώση τους και σε σοβαρές περιπτώσεις την αποφύλλωση των δένδρων. Στην επάνω επιφάνεια των φύλλων εμφανίζονται κυκλικές κηλίδες χρώματος καφέ ή πρασινοκίτρινου («μάτια παγωνιού»).

Η άριστη θερμοκρασία για την ανάπτυξη του μύκητα είναι 15-20 C, ενώ τα σπόρια για να βλαστήσουν και να κάνουν νέες μολύνσεις χρειάζονται σταγόνα νερού (από βροχή ή πρωινή δροσιά) και θερμοκρασία 9-25 C.
Οι βροχοπτώσεις και η αυξημένη υγρασία ευνοούν προσβολές από την ασθένεια. 
Η καταπολέμηση του κυκλοκόνιου είναι προληπτική και ξεκινάει όταν επικρατήσουν ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες για την εμφάνισή του. Συνιστάται άμεση προστασία στις ευαίσθητες ποικιλίες κυρίως με χαλκούχα. 

Φάρμακα-Προληπτική Δράση: 
Χαλκός (Βορδιγάλειος, υδροξείδιο, υποξείδιο, οξυχλωριούχος, τριβασικός θειικός),Mancozeb 
Προληπτική & θεραπευτική δράση: 
Dodine, Kresoxim-methyl (κατά το φθινόπωρο & χειμώνα μόνο στις ελαιοποιήσιμες) 

Σημ.: Η ποικιλία Κορωνέικη είναι σχετικά ανθεκτική.










Νομοθεσία ετικέτας μελιού


Σε ένα βάζο με μέλι, η ετικέτα του πρέπει να αναγράφει υποχρεωτικά, σύμφωνα με την νομοθεσία, μια σειρά στοιχείων που είναι:

1) Η ονομασία πώλησης, που αποτελεί την περιγραφή του προϊόντος (π.χ. «μέλι ανθέων», «μέλι μελιτώματος», «διηθημένο μέλι» κ.λπ.).
Οι ονομασίες αυτές μπορεί να αντικατασταθούν από την απλή ονομασία του προϊόντος «μέλι», εκτός αν πρόκειται για «διηθημένο μέλι», «μέλι κηρήθρας», «μέλι με τεμάχια κηρήθρας» ή «τεμάχια κηρήθρας με μέλι» και «μέλι ζαχαροπλαστικής». Στην περίπτωση μελιού ζαχαροπλαστικής, αναγράφονται στην ετικέτα, πολύ κοντά στην ονομασία του προϊόντος, οι λέξεις «μόνο για μαγειρική». Η ονομασία του προϊόντος, εκτός αν πρόκειται για διηθημένο μέλι και μέλι ζαχαροπλαστικής, μπορεί να συμπληρώνεται με πληροφορίες που αφορούν τη φυτική προέλευση ή την προέλευση από άνθη, αν το προϊόν προέρχεται εξ ολοκλήρου ή κυρίως από την αναφερόμενη πηγή προέλευσης και αν διαθέτει τα οργανοληπτικά φυσικοχημικά και μικροσκοπικά χαρακτηριστικά της πηγής προέλευσης, καθώς και τη προέλευση από μια συγκεκριμένη περιοχή, έδαφος ή τοποθεσία, αν το προϊόν προέρχεται εξ ολοκλήρου από την αναφερόμενη πηγή. Οι φυσικοχημικές παράμετροι των αμιγών τύπων ελληνικών μελιών, ορίζονται με την Απόφαση Ανώτατου Χημικού Συμβουλίου 127/2004, ΦΕΚ 239/Β/23-2-05.

2) Το καθαρό βάρος. Προσοχή, το μέλι στη λιανική πώληση, δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1 κιλό καθαρό βάρος.

3) Την ημερομηνία λήξης. Στην ετικέτα ο παραγωγός υποχρεούται να γράφει «Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από το τέλος...(έτος)». Για ημερομηνία λήξης πάνω από 18 μήνες, δε χρειάζεται πλήρης ημερομηνία αλλά μόνο έτος. Προσοχή, ο χρόνος ελάχιστης διατήρησης για το μέλι δε μπορεί να υπερβαίνει τα 3 χρόνια. Την ημερομηνία την προβλέπει ο παραγωγός κι εγγυάται πως, αν το μέλι ελεγχθεί προ της λήξης της, θα είναι εντός των αγορανομικών ορίων.

4) Το όνομα ή την εμπορική επωνυμία και τη διεύθυνση του παρασκευαστή ή του συσκευαστή.

5) Τη χώρα προέλευσης. Στην προκειμένη περίπτωση «Ελληνικό προϊόν». Αν το μέλι προέρχεται από τουλάχιστον δύο κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υπάρχει η ένδειξη: «μείγμα μελιών Ε.Ε.», και «μείγμα μελιών εκτός Ε.Ε.» ή «μείγμα μελιών Ε.Ε. και εκτός Ε.Ε.» όταν περιέχει μέλι από τρίτες χώρες.

6) Αν υπάρχουν, τις ιδιαίτερες συνθήκες συντήρησης και χρήσης.

7) Την παρτίδα παραγωγής ή τον αριθμό παρτίδας και τον χώρο παραγωγής του (αριθμός L), ιχνηλασιμότητα προϊόντος. Ο αριθμός αυτός είναι κωδικοποιημένος από τον παραγωγό και αφορά το σύνολο των συσκευασιών που παρήχθησαν σε συνθήκες πανομοιότυπες.

Όλες οι παραπάνω ενδείξεις πρέπει να αναγράφονται τουλάχιστο στην Ελληνική γλώσσα, σε εμφανές μέρος της συσκευασίας, να είναι ευανάγνωστες και ανεξίτηλες. Προσοχή γενικά στα αναγραφόμενα της ετικέτας γιατί απαγορεύεται η χρήση ορισμένων χαρακτηρισμών όπως π.χ. «αγνό» μέλι κ.λ.π.

Συνιστάται πριν δοθούν για εκτύπωση οι ετικέτες, να ελέγχονται και να εγκρίνονται αυτές από τις κατά τόπους υπηρεσίες.

Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2011

Τα άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας




Στην Ελληνική ύπαιθρο υπάρχουν πολλά άγρια φαγώσιμα χόρτα. Πολλοί δεν τα γνωρίζουν εκτός από ένα δυο είδη, που ίσως έχουμε ψωνίσει για να φτιάξουν χόρτα ή πίτες. Τα άγρια χόρτα που φυτρώνουν στους αγρούς είναι ιδιαίτερα πλούσια σε βιταμίνη C, φλαβονοειδή, πολυφαινόλες, ω-3 λιπαρά οξέα και σε α-λινολενικό οξύ, συστατικά που συνεισφέρουν σημαντικά στην αντιοξειδωτική ικανότητα του οργανισμού. Θα προσπαθήσω να παρουσιάσω μερικά για την πιο εύκολη αναγνώριση,  αξιοποίηση και χρήση τους στη διατροφή μας.

Αγκινάρα άγρια-Cynara cardunculus
Άλλες ονομασίες: Αγριαγκινάρα, αγκιναράκια, χαρακάκια 
Οικογένεια: Αστεροειδών-Asteraceae
Πολυετές φυτό που φτάνει πάνω από 1 μέτρο ύψος. Βρίσκεται αυτοφυές σε όλες τις θερμές περιοχές της Ελλάδας, σε ακαλλιέργητα μέρη.
Μαζεύονται οι τρυφεροί βλαστοί, τα φύλλα και οι ανθοκεφαλές, την άνοιξη πριν ανθίσουν. Μαγειρεύονται βραστές με άλλα λαχανικά (αλλά πολίτα), αλλά και με κρέας.
Οι μικρές ανθοκεφαλές μαγειρεύονται με αυγά ομελέτα και μπορούν να γίνουν και τουρσί.

Αγριοζοχός-Urospermum picroides
Άλλες ονομασίες: Πικρίθρα, Κουφολάχανο
Οικογένεια: Αστεροειδών-Asteraceae

Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 20-50 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Το σχήμα τους και οι διαστάσεις των φύλων του δεν είναι σχεδόν ποτέ το ίδιο. Τα φύλλα του είναι σκουροπράσινα οδοντωτά και μακριά με παχύ κόκκινο μίσχο και κεντρικό νεύρο. Μαζεύεται από το Φθινόπωρο μέχρι το τέλος της άνοιξης. Η γεύση των φύλλων είναι λίγο πικρή, τρώγονται ωμά σε σαλάτες, μαγειρεύονται μόνα τους βραστά με μπόλικο λεμόνι ή σε συνδυασμό με αρνί ή κατσίκι. Τέλος χρησιμοποιούνται και σε χορτόπιτες.

Αγριοκαρδαμούδα-Capsella bursa-pastoris
Άλλες ονομασίες: Αγριοκάρδαμο, τζουρκάς, ραγιάς
Οικογένεια: Brassicaceae

Ετήσιο ή διετές φυτό (κοινό ζιζάνιο), που φτάνει περίπου μέχρι τα 40 εκατοστά ύψος. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους, σε όλη την Ελλάδα. Τα φύλλα τους τρώγονται βραστά με άλλα χόρτα και χρησιμοποιούνται σε σαλάτες μαζί με τα άνθη τους, για πιπεράτη γεύση.

Αντράκλα-Portulaca Oleracia
Άλλες ονομασίες: Γλιστρίδα, σκλιμίτσα, τρέβα, χοιροβότανο
Οικογένεια: Portulacaceae

Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 20 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα για αυτό θεωρείτε και ζιζάνιο. Τα φύλλα της είναι σκουρωπά πράσινα, σαρκώδεις και παχιά. Λέγεται ότι αν μασήσεις μερικά φρέσκα φύλλα και τα βάλεις κάτω από τη γλώσσα σου ξεδιψάς. Έχει πολύ βιταμίνη C και σίδηρο και μια διατροφική έρευνα στην Κρήτη έδειξε ότι η κατανάλωσή της, όπως και η τσουκνίδα βοηθάει την καρδιά (είναι το φυτό με τα περισσότερα ω3 λιπαρά).
Μαζεύονται οι τρυφερές κορφές τους από την αρχή του καλοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο. Τρώγεται ωμή σαλάτα με λαδόξιδο και κρεμμύδια ή προσθέτετ ε στη ντοματοσαλάτα. Γενικά μπορεί να αντικαταστήσει τα μαρούλια σαν πράσινο λαχανικό. Μαγειρεύεται γιαχνί κατσαρόλας.


Ασφόδελος-Αsphodelus aestivus
Άλλες ονομασίες: Σπερδούκλι, ασπέρδουκλας, ασφεντυλιά, ασκέλα
Οικογένεια: Λειλιϊδών-Liliaceae

Ο ασφόδελος είναι πολυετές βολβώδες φυτό που φτάνει συνήθως ένα μέτρο ύψος (μέχρι 1,5). Τα φύλλα του ξεκινούν όλα από τη βάση του φυτού σχηματίζοντας σχήμα V, έχουν γκριζοπράσινο χρώμα και στην κορυφή τους είναι μυτερά.
Τα άνθη έχουν χρώμα λευκό με καστανοκόκκινες ραβδώσεις στο κέντρο και σχηματίζονται πολλά μαζί στην κορυφή του κεντρικού στελέχους του φυτού. Οι καρποί είναι στρογγυλές κάψουλες. Ανθίζει από Φεβρουάριο μέχρι Ιούνιο.
Οι ρίζες του μοιάζουν σαν δάχτυλο ή καρότο, έχουν χρώμα καφέ και είναι χυμώδεις. Τα φυτά σχηματίζονται από συστάδες λογχωτών φύλλων που μοιάζουν κάπως με τα φύλλα του κρεμμυδιού και φτάνουν μήκος συνήθως τα 50 εκατοστά.
Ο κοινός ασφόδελος συναντάται σε λιβάδια, βοσκότοπους, βραχώδη εδάφη, πεδιάδες, παρυφές των δρόμων, κήπους.
Στην Ελλάδα συναντάμε πέντε είδη. Σύμφωνα με το Θεόφραστο οι κόνδυλοι, οι βλαστοί και τα σπέρματα τρώγονται, ο δε Διοσκουρίδης τις αναφέρει τις ρίζες σαν θεραπευτικές.
Οι ρίζες του φυτού ξεραίνονται και βράζονται σε νερό, παράγοντας μια κολλώδη ουσία που σε μερικές χώρες ανακατεύεται με δημητριακά ή πατάτες για να φτιαχτεί ασφοδελόψωμο.
Στην Ελλάδα, το 1917 κατά τον αποκλεισμό και έπειτα κατά τη γερμανική κατοχή, πολλές οικογένειες κατάφεραν να επιβιώσουν χρησιμοποιώντας για τροφή τα ριζώματα του ασφόδελου.
Κατά καιρούς είχε χρησιμοποιηθεί ως συγκολλητική ουσία, για την παρασκευή αλκοόλ αλλά και ως αλοιφή κατάλληλη για κάθε πληγή.
Ένα είδος κόλας παράγεται από τους βολβούς του ασφοδέλου, οι οποίοι πρώτα ξεραίνονται και μετά αλέθονται. Οι τσαγκάρηδες τους κοπάνιζαν μέσα σε γουδί και έφτιαχναν μία πολύ ισχυρή κόλα, το τσιρίχιν,, ιδανική για τα δέρματα.
Πρόκειται για ένα σπουδαίο μελισσοκομικό φυτό, γιατί ανθίζει από νωρίς και δίνει τροφή στις μέλισσες.
Μαγειρική πρόταση: Σφουγγάτο με ασφόδελους 



Βλίτο–Amaranthus sp.
Άλλες ονομασίες: Βλίστρος, γλίστρος, γλίντρος, βλιταράκι 
Οικογένεια: Amaranthacae
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 80 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Αποτελεί μεγάλο ζιζάνιο στις καλλιέργειες γιατί πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα και γρήγορα. Ο σπόρος του μπορεί να φυτρώσει και μετά από δέκα χρόνια. Μαζεύονται οι τρυφερές κορφές τους από αρχή καλοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο. Πρέπει να το κλαδεύουμε συχνά για να πετάει από τα πλάγια πριν προλάβει να κάνει σπόρους. Τρώγονται βραστά με ξύδι ή λεμόνι και σε συνδυασμό με σκόρδο ή τσιγαριστά με διάφορα άλλα λαχανικά όπως οι κολοκυθοκορφάδες. Φτιάχνεται μέχρι και γιαχνί με πατάτες και χρησιμοποιείτε και για πίτες μαζί με άλλα χόρτα.

Βολβοί-Mouscari comosum
Άλλες ονομασίες: Κουρκουτσέλια, κρεμμυδούλες, σκυλοκρέμμυδα, ασκορδούλακας, σκορδούλακας, βροβιός 
Οικογένεια: Liliaceae


Πολυετή φυτά που φτάνουν τα 20 εκατοστά. Τα συναντάμε παντού σε χέρσα αλλά και καλλιεργημένα μέρη. Ανθίζουν από Φεβρουαρίου έως Απρίλιο ανάλογα τις περιοχές. Τα βλαστάρια με τα άνθη τους τρώγονται τσιγαριστά σε ομελέτες. Οι βολβοί βράζονται για να ξεπικρίσουν και σερβίρονται με λάδι και ξύδι ή γίνονται καταπληκτικό τουρσί για μεζέ!









  Μαγειρική πρόταση: Κουρκουτσέλια μαγειρεμένα


Σίλυβο το μαριανό-Silybum marianum/Cardus marianus
Άλλες ονομασίες: Γαϊδουράγκαθο, κουφάγκαθο, κάρδος, σίλυβο.
Οικογένεια: Σύνθετα (Compositae).
Συγγενή είδη: Cnicus benedictus-αγιάγκαθο
Διετές ακανθώδες φυτό που φθάνει σε ύψος το 1,5 μέτρο. Τα φύλλα του είναι πράσινα με χαρακτηριστικά άσπρα σημάδια σαν φλέβες και τα λουλούδια του έχουν χρώμα βυσσινί.Είναι φυτό ιθαγενές της Μεσογείου και φυτρώνει σε όλη την νότια Ευρώπη. Είναι αυτοφυές, ευδοκιμεί σε χερσότοπους αλλά και σε καλλιεργημένες εκτάσεις. Προτιμά τα ηλιόλουστα μέρη και τα καλά στραγκιζόμενα εδάφη. Πολλαπλασιάζετε εύκολα από μόνο του με τους σπόρους του και αντέχει μέχρι και τους -15 βαθμούς κελσίου.
H ρίζα και τα φρέσκα νέα φύλλα του τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα αλλά πρέπει πρώτα να αφαιρεθούν οι αιχμηρές άκρες τους, το οποίο είναι αρκετά χρονοβόρο. Τα φύλλα είναι αρκετά παχιά και έχουν ήπια γεύση όταν είναι νέα, αλλά γίνονται πιο πικρά το καλοκαίρι με τη ζέστη. Μαγειρεμένα έχουν γεύση σπανακιού.
Τα κεφάλια του μπορούν να φαγωθούν όπως οι αγκινάρες πριν ανθίσουν, αλλά είναι πολύ πιο μικρά. Οι ξεφλουδισμένοι μίσχοι του τρώγονται ωμοί ή μαγειρεμένοι, είναι εύγευστοι και θρεπτικοί και μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπως το σπαράγγι ή το ρεβέντι ή να προστεθούν σε σαλάτες. Τρώγονται καλύτερα την άνοιξη όταν είναι νέοι πριν σκληρύνουν. Οι ψημένοι σπόροι του είναι υποκατάστατο του καφέ.



Ραπανίδα-Raphanus raphanistrum
Άλλες ονομασίες: Άγρια ραπάνια, ραπανίδα, ραπανόβρουβα 
Οικογένεια: Brassicaceae

Ετήσια φυτά που φτάνουν τα 60 εκατοστά Τα συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους σαν ζιζάνιο. Τα φύλλα τους είναι πράσινα μακριά.
Τα τρυφερά φρέσκα φύλλα μαζεύονται από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη.
Μαγειρεύονται βραστά για σαλάτα και τρώγονται με ξύδι ή λεμόνι, ή γίνονται τσιγαριστά με μυρωδικά.

Ζοχός-Sonchus oleraceus
Άλλες ονομασίες: Τσόχος, σφογκός 
Οικογένεια: Αστεροειδών-Asteraceae


Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 40-80 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Τα φύλλα του είναι ανοιχτοπράσινα οδοντωτά και περιέχουν γαλακτώδη χυμό. Μαζεύεται από τις αρχές του φθινοπώρου μέχρι το τέλος της άνοιξης. Η γεύση τους είναι λίγο γλυκιά και τρώγονται βραστά με μπόλικο λεμόνι και μπαίνουν και σε χορτόπιτες μαζί με άλλα χόρτα και μυρωδικά.

Καλέντουλα-Calendula officinalis
Οικογένεια: Αστεροειδών-Asteraceae

Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 50 εκατοστά Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύονται τα πέταλα από τα άνθη της, από το χειμώνα έως την άνοιξη που ανθίζει. Χρησιμοποιείτε σε δερματικές παθήσεις και σε φαγητά για να δίνει κίτρινο χρώμα και άρωμα.
Καλόγερος-Erodium cicutarium
Άλλες ονομασίες: Περδικονύχι, χτενάκι, βελονιά, πιρουνάκι
Οικογένεια: Geraniaceae 


Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 60 εκατοστά Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Μαζεύεται τρυφερός τον χειμώνα μέχρι την άνοιξη πριν ανθίσει.Χρησιμοποιείτε κυρίως σε πίτες αλλά και σε ομελέτες με λαχανικά.

Κάπαρη-Capparis spinosa
Οικογένεια: Capparaceae

Πολυετές φυτό που φυτρώνει σε όλη την Ελλάδα. Ανθίζει το καλοκαίρι και από αυτή μαζεύονται τα μπουμπούκια της πριν ανθίσουν. Ξεπικρίζονται σε νερό και διατηρούνται σε άλμη ή ξύδι αναλόγως πως τα θέλουμε. Χρησιμοποιείτε σε τουρσιά και σαλάτες.

Καρότο άγριο-Daucus carota
Άλλες ονομασίες: Δαυκί, παστινάκα, χαβούζι, σταφυλινάκι
Οικογένεια: Apiaceae

Διετές φυτό που μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο ύψος. Φυτρώνει παντού και είναι εξαπλωμένο σε όλη την Ελλάδα. Τα φύλλα και τα βλαστάρια του βράζονται και τρώγονται μόνα τους ή με άλλα χόρτα, όπως και του ήμερου (είναι και αντικαρκινικά). Χρησιμοποιούνται ακόμα σε χορτόπιτες για να δώσουν άρωμα(μυρίζουν περίπου σαν τον μαϊντανό). Τρώγεται και η ρίζα του, αλλά είναι πιο σκληρή και μικρή από του ήρεμου καρότου.

Καυκαλήθρα-Tordylium apulum
Άλλες ονομασίες: Μοσχολάχανο, καυκαλίδα, αγριοκουτσουνάδα
Οικογένεια: Apiaceae


Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 20 εκατοστά Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύονται τα φύλλα και οι τρυφερές κορφές της από το χειμώνα έως την άνοιξη που ανθίζει. Τη χρησιμοποιούμε κυρίως σε πίτες αλλά και σαν μυρωδικό σε φασολάδες και σάλτσες.

Λάπαθο-Rumex sp.
Άλλες ονομασίες: Λάπατο, ξυνολάπατο, ξινήθρα, αγριοσέσκλο 
Οικογένεια: Polygonaceae

Ετήσια φυτά που φτάνουν τα 50 εκατοστά. Τα συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Έχει γύρω στα 5 είδη πολύ διαδεδομένα στην Ελλάδα.
Τα φύλλα του είναι σκουροπράσινα και έχουν μια ελαφριά ξινή γεύση. Μαζεύεται από τις αρχές του φθινοπώρου μέχρι το τέλος την άνοιξη. Μαγειρεύονται βραστά μόνα τους ή με κρέας και χρησιμοποιούνται για χορτόπιτες.

Μάραθος-Foeniculum vulgare
Άλλες ονομασίες: Μάλαθρο, φινόκιο 
Οικογένεια: Apiaceae

Πολυετές φυτό που φτάνει τα δύο μέτρα. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύονται τα φρέσκα φύλλα από το χειμώνα έως το τέλος της άνοιξης. Το χρησιμοποιούμε σε λαχανόπιτες αλλά και σαν μυρωδικό σε φρέσκιες σαλάτες και σάλτσες.

Μολόχα-Malva sp.
Άλλες ονομασίες: Μουλούχα, αμπελόχα 
Οικογένεια: Malvaceae
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 90 εκατοστά. Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύονται τα φύλλα και οι τρυφερές κορφές της από το χειμώνα έως την άνοιξη που ανθίζει. Τα φύλλα τρώγονται βραστά με άλλα χόρτα, ή γίνονται ντολμαδάκια.

Μπόραγκο-Borago officinalis
Άλλες ονομασίες: Αρμπέτα, πουράντζα 
Οικογένεια: Boraginaceae 

Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 40 εκατοστά. Τα συναντάμε παντού σε ακαλλιέργητους αλλά και καλλιεργημένους τόπους. Φυτρώνει από μόνο του στην νότια Ευρώπη. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλους τους τύπους εδάφους ακόμα και σε γλάστρες. Ανθίζει από την άνοιξη έως το καλοκαίρι. Τα άνθη και τα φύλλα του τρώγονται σε σαλάτες και δίνουν μια δροσερή γεύση απαλή σαν του αγγουριού. Είναι φαρμακευτικό αλλά και μελισσοκομικό φυτό.
Προφυλάξεις: Τα φύλλα του αλλά όχι τα άνθη του, περιέχουν μικρές ποσότητες αλκαλοειδών που μπορούν να βλάψουν το συκώτι αν φαγωθούν σε μεγάλες ποσότητες. Όσοι έχουν προβλήματα συκωτιού θα πρέπει να το αποφεύγουν.

Μυρώνι (Κτενόχορτο της Αφροδίτης)-Scandix pectin veneris
Άλλες ονομασίες: Σκαντζίκι, κτενόχορτο της Αφροδίτης, μυριαλίδα 
Οικογένεια: Apiaceae


Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 20 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύονται τα φύλλα από το χειμώνα έως την άνοιξη που ανθίζει. Το χρησιμοποιούμε κυρίως σε πίτες αλλά και σαν μυρωδικό σε φρέσκιες σαλάτες και σάλτσες.

Ξινήθρα- Oxalys acetosella/ Oxalys pes‐caprae (ξινήθρα με διπλά άνθη)
Άλλες ονομασίες: Οξαλίδα 
Οικογένεια: Oxalidaceae
Τη ξινήθρα τη συναντάμε παντού, γιατί εξαπλώνεται πολύ εύκολα και μπορεί να γίνει ενοχλητικό ζιζάνιο. Περιέχει καλιούχο οξαλικό άλας και μπορεί να αποβεί δηλητηριώδης αν φαγωθεί σε μεγάλη ποσότητα. Χρησιμοποιείτε σε σούπες, σάλτσες και χορτόπιτες σε μικρές ποσότητες, για να δώσει ξινή γεύση.
 Χρειάζεται μεγάλη προσοχή να μην επεκταθεί στο χωράφι σας γιατί εξαπλώνεται γρήγορα παντού, εξαφανίζοντας τα άλλα φυτά.

Οβριές-Tamus communis
Άλλες ονομασίες: Αβρωνιά, ομβριά, βεργιά 
Οικογένεια: Dioscoreaceae

Πολυετές αναριχώμενη κλιματίδα που φτάνει τα 4 μέτρα. Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους και κυρίως κάτω από ακαλλιέργητες ελιές. Μαζεύονται οι τρυφεροί βλαστοί τους, δηλαδή τα νέα βλαστάρια που βγαίνουν από το Μάρτιο μέχρι τον Απρίλιο.
Τα τρυφερά βλαστάρια βράζονται ελαφρώς και τρώγονται με λάδι και ξύδι για ορεκτικό, αλλά γίνονται και τσιγαριστά με κρεμυδάκι. Το ζουμί τους πίνεται και είναι διουρητικό.
Προσοχή! Δηλητηριώδες φυτό που περιέχει μια ουσία ερεθιστική για την επιδερμίδα. 

Παπαρούνα-Papaver rhoeas
Άλλες ονομασίες: Κουτσουνάδα, κοκκινούδα 
Οικογένεια: Papaveraceae
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 30-60 εκατοστά. Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Τα φύλλα της είναι ανοιχτοπράσινα Μαζεύεται ολόκληρη από το χειμώνα έως την άνοιξη πριν ανθίσει.
Τα φύλλα και οι βλαστοί βράζονται και τρώγονται σκέτα ή με άλλα χόρτα. Τι χρησιμοποιούμε ακόμα σε χορτόπιτες μαζί με άλλα μυρωδικά.

Πετρομάρουλο-Lactuca serriola
Άλλες ονομασίες: Αγριομάρουλο 
Οικογένεια: Αστεροειδών-Asteraceae
Διετές φυτό που μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο. Φυτρώνει παντού σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Έχει χοντρό κεντρικό βλαστό με αγκάθια. Οι βλαστοί και τα φύλλα του περιέχουν γαλακτώδη χυμό, ο οποίος είναι ηρεμιστικός και φτιάχνει την διάθεση.
Το ώριμο μεγάλο φυτό είναι ελαφρώς τοξικό. Τα τρυφερά φύλλα του όταν είναι ακόμα μικρό, βράζονται και τρώγονται μόνα τους ή με άλλα χόρτα.

Ραδίκια άγρια-Cichorium intybus
Άλλες ονομασίες: Πικροράδικο, πικραλίδα 
Οικογένεια: Αστεροειδών-Asteraceae

Πολυετή φυτά που φτάνουν ένα μέτρο. Τα συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύονται από το φθινόπωρο με τις πρώτες βροχές έως το τέλος της άνοιξης. Βράζονται και τρώγονται με λαδολέμονο ή μαγειρεμένα με κρέας.

Ρόκα (Αζούματο)-Eruca sativa
Άλλες ονομασίες: Αζούματο 
Οικογένεια: Brassicaceae

Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 60-80 εκατοστά। Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Τα φύλλα της είναι πράσινα και ο μίσχος της μακρύς και λευκός. Μαζεύονται τα φύλλα και οι τρυφερές κορφές της όλες τις εποχές του χρόνου. Ανθίζει από άνοιξη μέχρι και το καλοκαίρι. Τα άνθη της προσελκύουν τις μέλισσες. Κόβουμε συχνά τα φύλλα της για να εμποδίσουμε την ανθοφορία. Τρώγεται σκέτη σαν ξιδάτη σαλάτα ή με μαρούλι, λάχανο, ντομάτα.

Σέσκουλο-Beta vulgaris
Άλλες ονομασίες: Σέσκλο, γλυκορίζι 
Οικογένεια: Chenopodiaceae


Πολυετές φυτό που φτάνει μέχρι τα 50-60 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Τα φύλλα τους είναι σκουροπράσινα γυαλιστερά και το νεύρο τους λευκό και χοντρό. Καλλιεργείτε και γι αυτό μαζεύεται, άνοιξη και φθινόπωρο. Η γεύση τους είναι γλυκιά και τα τρυφερά φρέσκα φύλλα τους τρώγονται σαλάτα (σαν μαρούλι) μαζί με κρεμμυδάκι ή πράσο, λάδι και ξύδι.
Μαγειρεύονται κοκκινιστά μαζί με μυρωδικά και λαχανικά, μαζί με ρύζι (γίνονται σαν το σπανακόρυζο), και ντολμαδάκια. Φυσικά χρησιμοποιούνται και σε χορτόπιτες μαζί με άλλα χόρτα και μυρωδικά.

Σινάπι-Sinapis alba 
Άλλες ονομασίες: Αγριοσινάπια, σινιάβρη, βρούβες, γλυκόβρουβες 
Οικογένεια: Brassicaceae


Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 80 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Τα φύλλα του είναι πράσινα ανοιχτά.
Μαζεύονται τα φύλλα το φθινόπωρο έως την άνοιξη.
Τα φρέσκα τρυφερά φύλλα τους τρώγονται βραστά μόνα τους ή με άλλα χόρτα και χρησιμοποιούνται με άλλα χόρτα σε χορτόπιτες.
Καλλιεργείται και για τους σπόρους του. Αλεσμένοι χρησιμεύουν στην παρασκευή μουστάρδας.

Σκόλυμος-Scolymus hispanicus L.
Άλλες ονομασίες: σκολιάμπρι, σκόλιαντρος, σκόλυμος, ασπράγκαθο
Οικογένεια: Αστεροειδών (Asteraceae)
Διετές ή πολυετές φυτό, που μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο ύψος. Έχει βαθιά χοντρή ρίζα και χοντρό κεντρικό βλαστό. Τα φύλλα του είναι οδοντωτά και αγκαθωτά. Ανθίζει το καλοκαίρι και το βρίσκουμε παντού σε όλη την Ελλάδα σε ακαλλιέργητα εδάφη σε χαμηλό υψόμετρο.
Τα νέα τρυφερά φύλλα πριν γίνουν ακανθωτά και οι τρυφεροί βλαστοί του μαζεύονται από το χειμώνα έως την άνοιξη. Το φθινόπωρο μαζεύεται η ρίζα και οι σαρκώδες ράχες των φύλλων του.
Τα νέα φύλλα και οι βλαστοί του τρώγονται βραστά μόνα τους ή με άλλα χόρτα.
Οι ρίζες και οι μίσχοι γίνονται σούπες ή μαγειρεύονται με κρέας. Επίσης μπορούν να βραστούν και να γίνουν τουρσί με ξύδι και λάδι.

Σκόρδο άγριο-Allium sativum
Άλλες ονομασίες: Σέσκλο, γλυκορίζι 
Οικογένεια: Chenopodiaceae

Πολυετές φυτό που φτάνει τα 60 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύετε ολόκληρο από το χειμώνα έως το τέλος της άνοιξης. Το χρησιμοποιούμε σε λαχανόπιτες αλλά και σαν μυρωδικό σε φρέσκιες σαλάτες και σάλτσες.

Σπαράγγια άγρια-Asparagus sp.
Άλλες ονομασίες: Σφαράγια, σπαραγγούδι, φρύγανο, κουτσαγρέλια 
Οικογένεια: Liliaceae

Πολυετές φυτά που φτάνουν το ενάμιση μέτρο. Τα συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους και κυρίως κάτω από ακαλλιέργητες ελιές. Μαζεύονται οι τρυφεροί βλαστοί τους, δηλαδή τα νέα βλαστάρια που βγαίνουν από το Μάρτιο μέχρι τον Απρίλιο.
Τα τρυφερά πρώιμα βλαστάρια τρώγονται και ωμά σαν σαλάτα. Μαγειρεύονται ελαφρώς βρασμένα με λάδι και ξύδι για ορεκτικό και το ζουμί τους πίνεται και είναι διουρητικό. Με τα σπαράγγια γίνονται καταπληκτικές ομελέτες και σάλτσες για μακαρονάδα!

Στρύφνος-Solanum nigrum
Άλλες ονομασίες: Στρύχνος, βρομόχορτο, αγριοντοματιά 
Οικογένεια: Σολανίδη-Solanaceae


Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 60 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Το φυτό κυρίως στους καρπούς του περιέχει σολανίνη που είναι τοξική, αλλά με το βράσιμο γίνετε ακίνδυνη.Μαζεύονται οι τρυφερές κορφές του όλο το καλοκαίρι. Το χρησιμοποιούμε κυρίως μαζί με βραστά τσιγαριστά λαχανικά, όπως τα βλίτα, τα φασόλια και τα κολοκυθάκια.

Ταράξακον το φαρμακευτικόν-Taraxacum officinalis
Άλλες ονομασίες: Αγριοράδικο, πικραλίδα, αγριομάρουλο
Οικογένεια: Αστεροειδών-Asteraceae


Πολυετές αυτοφυές φυτό που φυτρώνει σε όλο τον κόσμο και φτάνει τα 25 εκατοστά ύψος. Το συναντάμε σε ακαλλιέργητους τόπους και σε χωράφια σαν ζιζάνιο. Πολλαπλασιάζετε εύκολα από τους σπόρους του την άνοιξη. Τα φύλλα του είναι οδοντωτά, ανόμοια μεταξύ τους και μικρότερα από το κοινό ραδίκι cichorium. Τα άνθη του ξεπετάγονται από μικρούς βλαστούς από τη βάση του φυτού είναι μικρά, οδοντωτά και έχουν χρυσαφένιο χρώμα. Τα αγριοράδικα μαζεύονται από τον χειμώνα μέχρι την άνοιξη και τρώγονται ωμά σε σαλάτες ή βραστά, σκέτα ή με κρέας . Ακόμη τα φύλλα του μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε λαχανόπιτες μαζί με άλλα χόρτα.
Τέλος το taraxacum είναι ισχυρό διουρητικό και μειώνει την ποσότητα των υγρών μέσα στο σώμα, αλλά αντίθετα με τα άλλα διουρητικά που προκαλούν απώλεια καλίου, τα φύλλα του περιέχουν μεγάλες ποσότητες καλίου που τις παρέχουν στον οργανισμό. Η ρίζα και τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για την πρόληψη αλλά και την καταπολέμηση της πέτρας στη χολή.

Τσουκνίδα-Urtica dioica
Άλλες ονομασίες: Αγκινίδα, κνίθα, τσούχνα
Οικογένεια:
 Urticaceae

Ετήσιο φυτό που μπορεί να φτάσει πάνω από ένα μέτρο. Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Μαζεύονται τα νέα φρέσκα φύλλα από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη πριν ανθίσει.
Τα φρέσκα φύλλα της τρώγονται βραστά σαλάτα ή τσιγαριστά με άλλα μυρωδικά.
Με τα φύλλα της και άλλα μυρωδικά φτιάχνονται καταπληκτικές τσουκνιδόπιτες!

Χηροβότανο-Helminthotheca echioides (L.) Holub(=Picris echioides)
Άλλες ονομασίες: Μυρμηγκοβότανο, χοιρομουρίδα
Οικογένεια: Αστεροειδών-Asteraceae


Ετήσιο ή διετές φυτό που φτάνει τα 30-60 εκατοστά.
Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα. Τα φύλλα του είναι σκούρα πράσινα και χνουδωτά, καλυμμένα με τρίχες. Τα κατώτερα φύλλα του είναι οδοντωτά και τα ανώτερα επιφυή. Το επάνω μέρος των φύλλων είναι γεμάτα με λευκές φλύκταινες (φουσκίτσες). Οι χήρες λέγεται, του έχουν μεγαλύτερη αδυναμία, από αυτό και το όνομά του.Τα νεαρά φυτά του μαζεύονται από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη. Τρώγονται βραστά σκέτα με λαδολέμονο ή σε συνδυασμό με άλλα χόρτα.

Από το www.ftiaxno.gr

.