Μελισσοκοµικά προγράµµατα για την τριετία 2017-2019

Τα έξοδα για να πιστοποιήσουν το µέλι τους ως ΠΟΠ και να αγοράσουν εγκεκριµένα σκευάσµατα για την αντιµετώπιση ασθενειών θα καλύπτουν για λογαριασµό των µελισσοκόµων από φέτος και για πρώτη φορά τα νέα µελισσοκοµικά προγράµµατα, που εγκρίθηκαν για την τριετία 2017-2019, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Agrenda.

 Επιπλέον θα συνεχιστεί και η ενίσχυση που λαµβάνουν οι µελισσοκόµοι για την αντικατάσταση κυψελών και την µετακίνησή τους, µε ελαφρά µεγαλύτερο προϋπολογισµό (13.920.000 ευρώ). Τώρα, µένει να εκδοθεί και η σχετική Υπουργική Απόφαση, ώστε να προχωρήσουν οι σχετικές αιτήσεις από τους ενδιαφερόµενους.

Αναλυτικότερα, το µελισσοκοµικό πρόγραµµα της τριετίας 2017-2019 προϋπολογισµού 21.795.000 ευρώ δοµείται ως εξής:

• Τεχνική βοήθεια προς µελισσοκόµους και οργανώσεις µελισσοκόµων: Περιλαµβάνει τη Λειτουργία Κέντρων Μελισσοκοµίας, την κάλυψη δαπανών µετακίνησης, συµβουλευτικών υπηρεσιών, ενηµέρωσης και εκπαίδευσης µελισσοκόµων.
• Καταπολέµηση των εισβολών στις κυψέλες και των ασθενειών:
• Η δράση περιλαµβάνει δαπάνες για την πρόληψη και αντιµετώπιση εισβολών στις κυψέλες καθώς και την αγορά εγκεκριµένων φαρµάκων για την καταπολέµηση τους.
• Εξορθολογισµός της εποχιακής µετακίνησης: Η δράση περιλαµβάνει δαπάνες για αντικατάσταση παλιών και φθαρµένων κυψελών µε νέες, προς διεύκολυνση των µετακινήσεων. Το ποσοστό αντικατάστασης των παλιών και φθαρµένων κυψελών ανέρχεται µέχρι και 10% των κατεχόµενων κυψελών ανά µελισσοκόµο.
• Οικονοµική στήριξη της νοµαδικής µελισσοκοµίας: Ενίσχυση των επαγγελµατικών µελισσοκόµων για την κάλυψη µέρους των δαπανών µετακίνησης των µελισσοσµηνών τους, µε σκοπό την εκµετάλλευση των ανθοφοριών και των µελιτοεκκρίσεων.
• Μέτρα στήριξης των εργαστηρίων ανάλυσης προϊόντων µελισσοκοµίας µε στόχο τη διευκόλυνση των µελισσοκόµων στην εµπορία και την αναβάθµιση της αξίας των προϊόντων. Καλύπτονται δαπάνες για την πραγµατοποίηση αναλύσεων δειγµάτων µελιού και λοιπών προϊόντων κυψέλης (φυσικό µέλι, βασιλικός πολτός, πρόπολη, γύρη, κερί µέλισσα), σε διαπιστευµένα εργαστήρια.
• Στήριξη ίδρυσης και λειτουργίας εργαστηρίων ανάλυσης µελιού που καλύπτει ∆απάνες για την ίδρυση και λειτουργία εργαστηρίων ανάλυσης µελιού.
• Συνεργασία µε ειδικευµένους φορείς για την υλοποίηση προγραµµάτων εφαρµοσµένης έρευνας στον τοµέα της µελισσοκοµίας και των µελισσοκοµικών προϊόντων. Ενισχύονται ερευνητικοί φορείς για την υλοποίηση προγραµµάτων εφαρµοσµένης έρευνας. Οι ερευνητικοί φορείς οφείλουν να παρουσιάσουν στο τέλος του προγράµµατος συγκεκριµένα αποτελέσµατα που ωφέλησαν τον τοµέα της µελισσοκοµίας.
• Βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων µε σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση των προϊόντων στην αγορά. Αναγνώριση µελιού και άλλων µελισσοκοµικών προϊόντων ως Προϊόν Προστατευόµενης Ονοµασίας Προέυλευσης (ΠΟΠ) ή Προστατευόµενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) ή Ιδιότυπο Παραδοσιακό Προϊόν (ΙΠΠ). Κάλυψη δαπανών για σύνταξη και υποβολή φακέλου για την αναγνώριση του µελιού και των λοιπών µελισσοκοµικών προϊόντων ως ΠΟΠ-ΠΓΕ-ΙΠΠ.

Κοντονής Γιώργος

Πηγή  www.agronews.gr

Πωλούνται κινητές βάσεις και πλαίσια για καπάκια

Πωλούνται 70 κινητές βάσεις χωρίς σίτα   και πορτάκι  5€ η μια και 60 πλαίσια για καπάκι με 3€ το καθένα  λόγω έλλειψης χώρου αποθήκευσης. 

κ. Παναγιώτης τηλ. 6947991065 

Οι μέλισσες χρειάζονται τη βοήθειά μας

Οκτώ τρόποι που μπορούμε να βοηθήσουμε το ιδιαίτερα χρήσιμο έντομο

Οι μέλισσες δεν είναι σημαντικές μόνο σε όσους αρέσει το μέλι, αλλά και σε όσους αρέσει γενικά... το φαγητό. Γιατί απλά, οι μέλισσες είναι υψίστης καταλυτικής σημασίας για την επικονίαση των φυτών (των φρούτων, των λαχανικών και των λουλουδιών) και επομένως είναι σιωπηλοί έμμεσοι συντονιστές της τροφικής αλυσίδας.

Χωρίς αυτές, και μοναχά με τους άλλους επικονιαστές, τα φυτά δεν θα μπορούσαν να επικονιαστούν και να καρποφορήσουν αποτελεσματικά κι αυτό θα είχε επιπτώσεις στα καρποφυτοφάγα ζώα, αλλά και στα σαρκοφάγα που τρέφονται απ' αυτά! Καταλαβαίνει λοιπόν κάνεις τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας της τροφικής αλυσίδας που θα επερχόταν, εάν οι μέλισσες έπαυαν να επιτελούν το έργο τους ή να υπάρχουν.

Είναι πολύτιμες λοιπόν οι μέλισσες και αξίζει να κάνει ο άνθρωπος ό,τι μπορεί για να τις προστατεύει και να τις διατηρήσει αλώβητες στο οικοσύστημα.

Πέρα από τα γενικά και κρατικά μέτρα ασφαλείας που πρέπει να λαμβάνονται για την προστασία του πολύτιμου αυτού εντόμου, μέσα από νομοθεσίες περί προστασίας του από δηλητηριάσεις, φυτοφάρμακα, γενετικές παρεμβάσεις εταιρειών, ο επόμενος καλύτερος τρόπος, σε προσωπικό επίπεδο, για να βοηθήσουμε κι εμείς στη διάσωση του είδους αυτού είναι να ξεκινήσουμε να ασχολούμαστε με τη μελισσοκομία.

Βέβαια, σε πολλές περιπτώσεις, δεν είναι εφικτό αυτό το ξεκίνημα για τον καθένα από μας, γιατί η  ενασχόληση με τη μελισσοκομία απαιτεί αρκετό χρόνο, γνώσεις, κόπο, κατάλληλες περιβαλλοντολογικές συνθήκες (πχ δύσκολο για τους ανθρώπους της πόλης, αν κι όχι ακατόρθωτο) και τέλος κάποιο μικρό αρχικό κεφάλαιο. Μάλιστα, αν είναι δυνατόν όλα αυτά, πρέπει να συνδυάζονται με μεράκι, θαυμασμό κι αγάπη για την ίδια τη μέλισσα.

Πάντως οποιοσδήποτε και αν είναι ο λόγος που ενδεχομένως επιθυμούμε να ασχοληθούμε με αυτό το αντικείμενο, θα πρέπει να το σκεφτούμε προσεχτικά, ζυγιάζοντας τα θετικά και τα αρνητικά.

Πέρα απ' αυτό και άσχετα αν εσείς θα ασχοληθείτε κάποτε προσωπικά με τη μελισσοκομία, παρακάτω θα βρείτε 8 τρόπους τους οποίους μπορούμε όλοι μας να εφαρμόσουμε στην καθημερινότητα μας για να βοηθήσουμε τις μέλισσες και τους υπόλοιπους επικονιαστές… Να είστε σίγουροι πως αν τους ακολουθήσουμε, το όφελος θα επιστρέψει σε όλους!

1. Μην χρησιμοποιείτε φυτοφάρμακα.
2. Υποστηρίξτε τους βιολογικούς καλλιεργητές που δεν χρησιμοποιούν φυτοφάρμακα.
3. Αγοραστέ καλής ποιότητας μελί.
4. Υποστηρίξτε τους τοπικούς παράγωγους.
5. Φυτέψτε στον κήπο σας φυτά φιλικά προς τις μέλισσες (πολλά είναι καλά και για εσάς).
6. Προσφέρετε μια πηγή νερού για τις μέλισσες (ναι κι αυτές διψάνε).
7. Μοιραστείτε το χώρο σας με ένα μελισσοκόμο και μάθετε από αυτόν (εκτός που θα έχετε δώρο το αγνό μέλι και προϊόντα μέλισσας, θα μάθετε, άμα θελήσετε, και την τέχνη).
8. Ενημερώστε γι’ όλα αυτά τουλάχιστον ένα φίλο σας.

Πηγή: melissokomianet.gr

ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΜΕΛΙΟΥ ΣΠΙΤΙΚΑ

Αφαιρούν τη βλέννα από τους πνεύμονες και θεραπεύουν τον δυνατό βήχα σε μια νύχτα μόνο!

ΠΟΛΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Αυτή είναι η λύση που πρέπει να δοκιμάσετε αν υποφέρετε από τα κρυολογήματα και ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος. 

Αυτή είναι μία φυσική θεραπεία, που σίγουρα θα σας βοηθήσει να ξεπεράσετε τα παραπάνω προβλήματα. Το μέλι έχει υψηλή βιολογική δραστηριότητα και μαζί με την επικάλυψη (το αλεύρι), το μέλι μπορεί να διώξει αποτελεσματικά τη βλέννα, η οποία είναι συνήθως παρούσα σε πιο σοβαρά κρούσματατα βήχα.

Αυτά τα επιθέματα μελιού είναι πολύ ευεργετικά, επειδή μπορούν να εξουδετερώσουν το βήχα πολύ γρήγορα. Επίσης, ένα άλλο θετικό είναι ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά για τα παιδιά. Όλα τα απαραίτητα συστατικά είναι πολύ γνωστά και εύκολο να βρεθούν σε κάθε σπίτι.

ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΜΕΛΙΟΥ

Συστατικά:

• Μέλι
• Αλεύρι
• Φυτικό λάδι
• Χαρτοπετσέτα
• Γάζα
• Αυτοκόλλητη ταινία για γάζες

Παρασκευή:

Αρχικά ανακατεύετε το αλεύρι με μία μικρή ποσότητα μελιού, έτσι ώστε να μην κολλάει στα χέρι.  Αυτό το μίγμα στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθεί για την κομπρέσα.

Προσθέτετε λίγο φυτικό λάδι και το περνάτε σε αλεύρι για άλλη μια φορά. Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, βάλτε το μείγμα στη χαρτοπετσέτα και έπειτα στη γάζα.

Τοποθετήστε το επίθεμα στο στήθος ή στην πλάτη κολλόντας το με την αυτοκόλλητη ταινία.

Προσέξτε να μην τοποθετήσετε το επιθέματα στην περιοχή της καρδιάς. Τα επιθέματα θα πρέπει να τοποθετηθούν λίγο πιο ψηλά από την καρδιά.

Εάν χρησιμοποιείτε τα επιθέματα μελιού για τη θεραπεία του βήχα στα παιδιά, τότε η καλύτερη στιγμή για να βάλετε είναι 2-3 ώρες πριν τον ύπνο. Τα παιδιά δεν πρέπει να κοιμούνται με τα επιθέματα κολλημένα.

Εάν το επίθεμα χρησιμοποιείται σε ενήλικα, τοτε μπορεί να παραμείνει με αυτό όλο το βράδυ. Αν θέλετε ενισχυμένο αποτέλεσμα μπορείτε να προσθέσετε λίγη σκόνη μουστάρδας.

Να έχετε κατά νου ότι μπορεί να χρειαστείτε να αλλάξετε σεντόνια, λόγω εφίδρωσης, κατά τη διάρκεια της νύχτας.

——————————————————————————————————-

Αυτά τα επιθέματα είναι πολύ αποτελεσματικά διότι περιέχουν αντιφλεγμονώδεις και ελαφρώςθερμαντικές ιδιότητες. Θα δείτε άμεση δράση και θα νιώσετε τα θετικά οφέλη ακόμα και σε αρχικό στάδιο της ασθένειας.

Ακόμα και αν αισθάνεστε βελτίωση μετά την πρώτη εφαρμογή της κομπρέσας, θα πρέπει να επαναλάβετε την εφαρμογή για αρκετές ημέρες για καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα.

Πότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα επιθέματα;

Χρησιμοποιήστε αυτά τα επιθέματα μελιού, όταν αντιμετωπίζετε άσχημο βήχα. Τα επιθέματα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε παιδιά κάτω του ενός έτους.

Επίσης, εάν το παιδί έχει τραυματισμό ή δερματική ασθένεια, δεν θα πρέπει να  εφαρμόζονται.

Μια μαμά από τη Σιγκαπούρη δοκίμασε τα επιθέματα μελιού στο παιδί της και το μοιράστηκε στο facebook. Είπε ότι ήτανε πολύ αποτελεσματικά.

Χρησιμοποίησε λάδι καρύδας αντί για ελαιολάδο και επιπλέον πρόσθεσε χυμό τζίντζερ στο μίγμα μέλι-αλεύρι.

Στο post του Facebook είπε: «Συνήθως μετά από 2-3 ώρες στην διάρκεια του ύπνου [του μωρού της], θα αρχίσει να βήχει συνεχώς και να γκρινιάζει. Χθες το βράδυ έβαλα το επίθεμα για 4 ώρες, ποτέ δεν άκουσα τίποτα από αυτόν, δεν είχε βουλωμένη μύτη, και δεν ακουγόταν φλέματα! Καθ ‘όλη τη νύχτα δεν υπήρχε ούτε ένα ίχνος βήχα από αυτόν.»

Ακριβώς όπως το μέλι, το τζίντζερ έχει χρησιμοποιηθεί στην στην παραδοσιακή ιατρική για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα για να καταπραΰνει το βήχα και τον πονόλαιμο και είναι μία από τις καλύτερες θεραπείες για την συμφόρηση στο στήθος.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ – ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: naturalliving.gr 

Η μελισσοκομική χλωρίδα της Πελοποννήσου

Τα αποτελέσματα του διετούς προγράμματος του Ινστιτούτου Μελισσοκομίας "Καταγραφή της μελισσοκομικής χλωρίδας της Πελοποννήσου". Παρακάτω αναλύονται συνοπτικά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε νομού της Πελοποννήσου αναφορικά με τη μελισσοκομική χλωρίδα:


ΑΡΚΑΔΙΑ 
Έλατο, πεύκο, ρείκι κόκκινο και άσπρο, αμυγδαλιές, κερασιές, μηλιές, κολοκυθιές, αγκορτσιές, κουτζουπιά, πουρνάρι, καστανιές, κουμαριά.

ΑΧΑΪΑ 
Έλατο, πεύκο, ρείκι άσπρο και κόκκινο, κουμαριά, βελανιδιά, ευκάλυπτος, πορτοκάλι, αγριολούλουδα, μουσμουλιά, ιτιά, κουνούκλα, λεμόνι.

ΗΛΕΙΑ 
Ρείκια, πολύκομπος, κουμαριά, λυγαριά, καλαμπόκι, ιτιά, αμυγδαλιά, φασκόμηλο, πεύκο, ξυνόχορτο, ευκάλυπτος, καβαλαριά, σπαράγγι, τρικοκιά, ανεμώνες, λαψάνες.

ΜΕΣΣΗΝΙΑ 
Πρώιμη περιοχή με ρείκια ανοιξιάτικα, ασφόδελους, λαψάνες, ξυνόχορτο, φασκόμηλα, αμυγδαλιές, φλόμους, σμυρίδι, αγριολεβάντα, θρούπι, χαρουπιές.

ΛΑΚΩΝΙΑ
Θυμάρι, φασκόμηλο, πορτοκάλι, έλατο (Ταϋγετος και Πάρνωνας) ιτιές, αρμυρίκια, ρείκια, κουμαριές, ψίλυθρο (ακονιζιά), δενδρολίβανο, ραπανίδα, λαψάνα, αγριοτρίφυλλα, γλυστροκουμαριά και τσάι, ρίγανη, καστανιές κ.α Η Μάνη με το θυμαρίσιο μέλι της ιδιαίτερη περιοχή μεγάλης μελισσοκομικής σημασίας.

ΑΡΓΟΛΙΔΑ
Πορτοκάλι, θυμάρι, πεύκο, μανταρίνι, ρίγανη, ξυνόχορτο, ρείκι, κουμαριές κ.α Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό η σταθερή απόδοση της πορτοκαλιάς, του θυμαριού και της βερικοκιάς (λιγόστεψαν οι ψεκασμοί).

ΚΟΡΙΝΘΙΑ
Θυμάρι, πορτοκάλι, έλατο, πεύκο, ρείκι, ακακία, ευκάλυπτος, καστανιά, μουσμουλιά, λεμόνι, κουνούκλα, χαρουπιά. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό οι φυτεύσεις του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Ξυλοκάστρου (Ακακίας, Ευκαλύπτου, Χαρουπιάς).

11 + 1 Μελισσοκομικά Φυτά για τον Κήπο και το Μποστάνι

Αν διαβάζεις αυτό το άρθρο, κατά πάσα πιθανότητα ενδιαφέρεσαι για τις μέλισσες, ή έχεις ευρύτερες οικολογικές ευαισθησίες. Όπως έχουμε συζητήσει στο παρελθόν,οι μέλισσες απειλούνται. Και μαζί τους απειλούνται όλα τα φυτά που βασίζονται σε αυτές για την επικονίασή τους. Κάτι πολύ απλό που μπορούμε όλοι να κάνουμε για βοηθήσουμε λοιπόν τα μελισσάκια είναι να φυτέψουμε στους κήπους και τα μπαλκόνια μας φυτά που θα τους χαρίσουν νέκταρ και γύρη. Φροντίζοντας να έχουν τροφή η μέλισσες, φροντίζουμε για την επιβίωση και αφθονία της φύσης. Ενώ παράλληλα γεμίζουμε τον προσωπικό μας χώρο με χρώματα και αρώματα.

Οι μέλισσες έλκονται από άνθη με εύκολη πρόσβαση από κατασκευής τους στη γύρη και το νέκταρ. Επίσης από το άρωμα και το χρώμα τους, προτιμώντας αποχρώσεις του μπλε, βιολετί, κίτρινου και πορτοκαλί.

Τι χρώματα βλέπουν οι μέλισσες;

Οι άνθρωποι βλέπουν διαφορετικά από τις μέλισσες. Εμείς αντιλαμβανόμαστε το χρωματικό φάσμα σε ακτινοβολίες με μήκος κύματος από 390 έως 700 νανόμετρα ενώ οι μέλισσες από 300 έως 650 νανόμετρα. Έτσι αντιλαμβάνονται και το υπεριώδες φάσμα. Πολλά άνθη έχουν μοναδικούς (αόρατους σε εμάς) σχηματισμούς στο υπεριώδες φάσμα. Είναι πολύ πιθανόν να εξελίχθηκαν έτσι ώστε να έλκουν τις μέλισσες και άλλα έντομα επικονιαστές τα οποία χρειάζονται για την αναπαραγωγή τους. Οι κρυφοί αυτοί σχηματισμοί λέγονται και «ζώνες προσγείωσης» για τα έντομα, υποδεικνύοντας που βρίσκεται το νέκταρ και η γύρη!

Τριαντάφυλλα; Όχι ιδιαίτερα.. Οι μέλισσες αποφεύγουν να επισκέπτονται λουλούδια των οποίων η μορφή δυσκολεύει την πρόσβαση στο νέκταρ. Επίσης το συνηθέστερο χρώμα των τριαντάφυλλων – το κόκκινο, δεν είναι το αγαπημένο τους χρώμα, ουσιαστικά – δεν το βλέπουν. Παραδοσιακές ποικιλίες τριαντάφυλλου με λιγότερα – και ανοιχτά φύλλα, άλλα χρώματα και έντονο άρωμα είναι προτιμότερες.

Ας δούμε λοιπόν 11+1 φυτά που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ώστε να ομορφύνουν τον κήπο μας αλλά και να δημιουργήσουμε έναν φιλόξενο βιότοπο για τα αγαπημένα μας μελισσάκια.

Επέλεξα πολυετή μελισσοκομικά φυτά και δέντρα, ώστε να μη χρειάζεται να φυτεύετε κάθε χρόνο. Ανθεκτικά, χωρίς ιδιαίτερες ανάγκες φροντίδας, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν επιπρόσθετα της μελισσοκομικής και καλλωπιστικής τους αξίας και διάφορες άλλες χρήσεις από τον άνθρωπο.

Μαόνια (Mahonia aquifolium) – wikimedia, Walter Siegmund

Μαόνια (Mahonia aquifolium)

Αειθαλής θάμνος που ανθίζει τον χειμώνα, με όμορφες κίτρινες ταξιανθίες ως τις αρχές της άνοιξης.
Φροντίδες: Η μαόνια έρχεται από την βόρεια Αμερική. Δεν ενδείκνυται για νότιες περιοχές με θερμά καλοκαίρια. Αντέχει πολύ κρύο, θέλει καλά στραγγιζόμενο έδαφος, ευδοκιμεί και σε ημισκιερές θέσεις.
Ανθοφορία: Ιανουάριος – Μάρτιος, Απρίλιος

Αμυγδαλιά (Prunus dulcis) – wikimedia, Deborah Weisman

Αμυγδαλιά (Prunus dulcis)

Η γνωστή σε όλους μας αμυγδαλιά εκτός από τον εκλεκτό καρπό που προσφέρει στον άνθρωπο, είναι εξαιρετική πηγή γύρης και νέκταρ για τις μέλισσες, την εποχή που ξεκινάνε πάλι την δραστηριότητά τους.
Φροντίδες: Αρκετά ανθεκτική, χρειάζεται καλά στραγγιζόμενα εδάφη και τουλάχιστον 6 ώρες πλήρη έκθεση στον ήλιο την ημέρα.
Ανθοφορία: Ιανουάριος – Φεβρουάριος

Ελέβορος (Helleborus Orientalis) – wikimedia, Dominicus Johannes Bergsma

Ελέβορος (Helleborus Orientalis)

Αειθαλής πολυετής πόα που φτάνει το μισό μέτρο σε ύψος. Έχει την εκπληκτική ιδιότητα να μας χαρίζει τα όμορφα άνθη της από τον Ιανουάριο ως τον Απρίλιο, παρέχοντας νέκταρ στα μελισσάκια.
Φροντίδες: Καλά στραγγιζόμενο έδαφος, και ημισκιερή έως σκιερή θέση.
Ανθοφορία: Ιανουάριος – Απρίλιος

Σχινόπρασο (Allium schoenoprasum) – wikimedia, Jerzy Opiola

Σχινόπρασο (Allium schoenoprasum)

Το μικρότερο είδος από τα βρώσιμα κρεμμύδια. Επίσης το μόνο είδος κρεμμυδιού που είναι ενδημικό σε όλο τον κόσμο! Πολυετές φυτό, με χρήση καλλωπιστική αλλά και στην κουζίνα. Τα άνθη του έλκουν τις μέλισσες, ωφελώντας έτσι όλο τον κήπο σας. Παράλληλα το φυτό διώχνει τα ανώφελα έντομα.
Φροντίδες: Καλά στραγγιζόμενο έδαφος, και πλήρης ηλιοφάνεια.
Ανθοφορία: Απρίλιος – Ιούλιος

Λεβάντα (Lavandula Sp.) – wikimedia, TTaylor

Λεβάντα (Lavandula Sp.)

Όμορφος, πολυετής, αειθαλής θάμνος με ελάχιστες απαιτήσεις σε φροντίδα. Μωβ-βιολετί ταξιανθίες. Αρωματικό φυτό με πολλές χρήσεις. Δίνει άφθονο και μυρωδάτο μέλι. Η λεβάντα ωφελεί τη μέλισσα αλλά και η μέλισσα τη λεβάντα, αφού βοηθάει το φυτό να αποδώσει έως και 20% περισσότερο αιθέριο έλαιο!
Φροντίδες: Προτιμάει καλά στραγγιζόμενα εδάφη σε θέσεις πλήρους ηλιοφάνειας. Πολλαπλασιάζεται εύκολα με μοσχεύματα.
Ανθοφορία: Μάιος – Ιούνιος

Θυμάρι (Thimus Vulgaris) – wikimedia, Greenmars

Θυμάρι (Thimus Vulgaris)

Η ακριβότερη ποικιλία μελιού αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι το Θυμαρίσιο. Οι μέλισσες αγαπούν το θυμάρι και σε πολλά νησιά των Κυκλάδων είναι η μόνη μεγάλη ανθοφορία που συναντούν. Προσφέρει νέκταρ και γύρη.
Φροντίδες: Πολύ ανθεκτικό, το θυμάρι θέλει έδαφος με καλή αποστράγγιση και ήλιο.
Ανθοφορία: Μάιος – Αύγουστος

Δεντρολίβανο (Rosmarinus officinalis) – wikimedia, THOR

Δεντρολίβανο (Rosmarinus officinalis)

Αειθαλής πολυετής θάμνος με αρωματικά πράσινα φύλλα που εκτός της χρησιμότητάς του στη μαγειρική, παρέχει τις μέλισσες με γύρη και νέκταρ. Από τα αγαπημένα μου μελισσοκομικά φυτά. Πολλαπλασιάζεται εύκολα με μοσχεύματα αν και είχα καλό ποσοστό βλάστησης και από σποράκια φέτος.
Φροντίδες: Καλά στραγγιζόμενο έδαφος, ήλιος.
Ανθοφορία: Νοέμβριος – Μάιος

Φασκόμηλο (Salvia officinalis) – wikimedia, Javier martin

Φασκόμηλο (Salvia officinalis)

To φυτό επωφελείται από τις μέλισσες για την επικονίασή του, όπως και οι μέλισσες από αυτό. Η ανθοφορία του διαρκεί από τα τέλη άνοιξης ως τα μέσα καλοκαιριού. Επίσης είναι εξαιρετικό αφέψημα.
Φροντίδες: Νωπό αλλά καλά στραγγιζόμενο έδαφος, ηλιοφάνεια. Αντέχει τα αλκαλικά εδάφη, αλλά όχι υγρούς και κρύους χειμώνες.
Ανθοφορία: Μάιος – Ιούλιος

Καρυόπτερη (Caryopteris clandonensis) – wikimedia, Wouter Hagens

Καρυόπτερη (Caryopteris clandonensis)

Πολυετές φυλλοβόλος θάμνος με ανθοφορία το φθινόπωρο. Μια πραγματική σανίδα σωτηρίας για τα μελισσάκια, τα μπλε του άνθη. Γενικά ανθεκτικό φυτό, προτιμάει ηλιόλουστες θέσεις.
Φροντίδες: Καλά στραγγιζόμενο έδαφος, και ηλιοφάνεια.
Ανθοφορία: Αύγουστος – Οκτώβριος

Κουμαριά (Arbutus unedo) – wikimedia, August Dominus

Κουμαριά (Arbutus unedo)

Πολυετές, αειθαλές θάμνος που μπορεί αν κλαδευτεί και ως δέντρο. Παρέχει στις μέλισσες γύρη και νέκταρ μέσα στον χειμώνα. Οι καρποί του ταΐζουν τα πουλιά. Ο καρπός ωριμάζει για 12 μήνες, έτσι μπορεί ταυτόχρονα να έχει το δέντρο άνθη, νέους και ώριμους καρπούς.
Φροντίδες: Έδαφος με καλή αποστράγγιση, θέση στον ήλιο, ή σε μερική σκιά.
Ανθοφορία: Οκτώβριος – Δεκέμβριος

Χειμώνανθος (Chimonanthus praecox) – wikimedia, H.Zell

Χειμώνανθος (Chimonanthus praecox)

Αειθαλής ή φυλλοβόλος θάμνος (ανάλογα το είδος, το praecox είναι φυλλοβόλο), πολυετής, το Χειμώνανθος όπως λέει και το όνομά του, ανθίζει χειμώνα. Άνθη με έντονο κίτρινο χρώμα και μοβ κέντρο. Μεθυστικό έντονο άρωμα. Το φυτό χρειάζεται τις μέλισσες για να γονιμοποιηθεί, και αφού ανθίζει στο καταχείμωνο, προσπαθεί με το έντονο χρώμα και το ιδιαίτερα έντονο άρωμα να τις αφυπνίσει από τον χειμερινό «λήθαργο» και να τις προσελκύσει.
Φροντίδες: Ιδιαίτερα σκληρό φυτό, δεν προσβάλλεται από ασθένειες. Θέση στον ήλιο ή σε μερική σκιά, έδαφος με καλή αποστράγγιση που δεν συγκρατεί υγρασία.
Ανθοφορία: Νοέμβριος – Μάρτιος

Μποράντζα (Borago officinalis) – wikimedia, AnemoneProjectors

Μποράντζα (Borago officinalis)

Το μόνο μονοετές βότανο που θα αναφέρω. Η πρώτη μου γνωριμία με την Μποράντζα ήταν στον εκπληκτικό κήπο βιοποικιλότητας του Κέντρου Της Γης. Τα ανθισμένα φυτά ήταν εντυπωσιακά και γεμάτα συλλέκτριες που φαινόντουσαν να κάνουν γιορτή. Η μποράντζα είναι βρώσιμη και από τον άνθρωπο, ενώ είναι ωφέλιμη «παρέα» για τις ντομάτες και τα άλλα λαχανικά στο μποστάνι σας.
Φροντίδες: Αρκετά ανθεκτική, προτιμάει καλά στραγγιζόμενα εδάφη και ηλιοφάνεια.
Ανθοφορία: Μάιος – Σεπτέμβριος (ίσως ακόμη αργότερα στον νότο)

Προσοχή στα χημικά!

Οποιοδήποτε φυτό και αν έχετε στον κήπο σας, προσέξτε ιδιαίτερα να μη χρησιμοποιήσετε εντομοκτόνα ή ζιζανιοκτόνα που μπορούν να σκοτώσουν τις μέλισσες. Υπάρχουν βιολογικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα, και μια γρήγορη έρευνα στο ίντερνετ θα σας ενημερώσει για παρασκευές που μπορείτε να ετοιμάσετε οι ίδιοι. Τα περισσότερα φυτά που αναφέρω είναι αρκετά ανθεκτικά ώστε να χρειάζονται λίγες φροντίδες σε φυτοπροστασία. Και μη ξεχνάμε, ο καλύτερος τρόπος για να έχουμε έναν βιολογικό κήπο – μποστάνι, είναι η πρόληψη.

Ορίστε η λίστα με τα ονόματα για γρήγορο copy-paste:

1. Μαόνια (Mahonia aquifolium)
2. Αμυγδαλιά (Prunus dulcis)
3. Ελέβορος (Helleborus Orientalis)
4. Σχινόπρασο (Allium schoenoprasum)
5. Λεβάντα (Lavandula Sp.)
6. Θυμάρι (Thimus Vulgaris)
7. Δεντρολίβανο (Rosmarinus officinalis)
8. Φασκόμηλο (Salvia officinalis)
9. Καρυόπτερη (Caryopteris clandonensis)
10. Κουμαριά (Arbutus unedo)
11. Χειμώνανθος (Chimonanthus praecox)

+

1. Μποράντζα (Borago officinalis)

Ελπίζω να σας φανεί χρήσιμη η σημερινή δημοσίευση, και να φυτέψετε τουλάχιστον κάποια από τα παραπάνω φυτά στον κήπο ή στο μπαλκόνι σας. Για τις ιδιαίτερες φροντίδες του κάθε φυτού μπορείτε να ενημερωθείτε στο φυτώριο της επιλογής σας. Αν έχετε να προτείνεται και άλλα φυτά, μπορείτε να αφήσετε το σχόλιό σας παρακάτω. Καλή επιτυχία!

http://www.meliforos.com/

Αντιμετώπιση βαρρόα με αιθέρια έλαια και λεκιθίνη

Στρατηγική αντι-varroa με αιθέρια έλαια

      Στην προσπάθειά μας να μειώσουμε τον αριθμό των βαρρόα, ελέγξαμε με την πάροδο του                      χρόνου τις περισσότερες θεραπείες και αποφάσισαμε να περιορίσουμε τη χρήση των χημικών προϊόντων όσο το δυνατόν περισσότερο. Έτσι, τα τελευταία χρόνια έχουμε υιοθετήσει τη στρατηγική των αιθέριων ελαίων για την ενεργό περίοδο της σεζόν, με τη χρήση τους, κυρίως εκείνων λεμονόχορτο) και μέντα.

Η μέθοδός μας

Φτιάχνουμε σιρόπι σε συγκέντρωση 1/1 μπορώ να ψεκάσω στα διαστήματα μεταξύ των πλαισίων, χρησιμοποιώντας ένα χειροκίνητο ψεκαστήρα κήπου. 

 Το ποσό που δίνεται σε κάθε οικογένεια μπορεί να είναι μεταξύ 100 και 200 ​​ml, ανάλογα με το μέγεθος του μελισσιού.Είναι ακόμη πιο αποτελεσματικά εάν ψεκάζονται περισσότερες μέλισσες.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η πρακτική αυτή δεν επηρεάζει τις μέλισσες σε οποιαδήποτε μορφή.

Συνταγή

8 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεμονόχορτου

8 σταγόνες αιθέριο έλαιο μέντας

Λεκιθίνη σε κόκκους 1 κουταλάκι του γλυκού (υποχρεωτικό για την ανάμιξη των ελαίων με το σιρόπι)

500 γραμμάρια ζάχαρη

500 ml νερού στους 38 βαθμούς Κελσίου.

Αποτέλεσμα

Τα αιθέρια έλαια απλώνονται μέσα στην οικογένεια και με την τροφάλλαξη (η μεταφορά τροφής ή άλλων υγρών και μεταξύ μελών μίας αποικίας από στόμα σε στόμα)

Όταν οι παραμάνες μέλισσες τρέφουν τις  προνύμφες, μεταδίδουν τα αιθέρια έλαια τους μέσω του βασιλικού πολτού.

Όταν τροφοδοτηθεί το θηλυκό βαρρόα, με τη σειρά του, τα αιθέρια έλαια, οδηγούν σε διακοπή της αναπαραγωγής τις νεαρές προνύμφες του βαρρόα.

Μια δεύτερη σημαντική πτυχή είναι ότι μετά τον ψεκασμό του κολλώδες σιρόπιθα κολλήσει στο σώμα των μελισσών, οι οποίες, με τον καθαρισμό  θα εξαλείψει ένα τεράστιο ποσοστό. Απαραίτητη η βάση με σίτα .

Λεκιθίνη

 H λεκιθίνη είναι μια λιπαρή ουσία που παράγεται από το συκώτι και συντίθεται από χολίνη, μια φυσική ένωση που βρίσκεται σε όλα τα κύτταρα των φυτών και των ζώων. Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε όλες σχεδόν τις βιολογικές διαδικασίες - συμπεριλαμβανομένης της μετάδοσης του νευρικού σήματος, την αναπνοή και την παραγωγή ενέργειας. Η λεκιθίνη είναι σημαντικό στοιχείο για όλες αυτές τις βιολογικές λειτουργίες και περισσότερο για τις μεταβολικές και ενεργειακές διαδικασίες του εγκεφάλου.

Κάθε ζωντανό κύτταρο έχει απόλυτη ανάγκη από επάρκεια των φωσφολιπιδίων και αυτό κάνει την λεκιθίνη απαραίτητο σχεδόν συμπλήρωμα διατροφής.

"Η ΛΕΚΙΘΙΝΗ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΑΤΟ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΙΚΩΝ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ"

Η λεκιθίνη λειτουργεί ως όχημα για τα απαραίτητα λιπαρά οξέα και για την προώθηση του μεταβολισμού μέσω της κυτταρικής μεμβράνης.

Η γύρη των μελισσών περιλαμβάνει επίσης κολλαγόνο και τη λεκιθίνη.

Νέα θεραπεία για την βαρρόα

Νέα θεραπεία για την βαρρόα, κοινές προσπάθειες του Ινστιτούτου και η Bayer οδήγησαν στη δημιουργία της πόρτας του varroa, μια δομή που βρίσκεται στην είσοδο της κυψέλης.

http://beecare.bayer.com/media-center/news/news-detail/a-new-way-of-protecting-bees-against-varroa-mites

Καλά Χριστούγεννα

Η Εικόνα της Γέννησις Του Χριστού στην Ανατολή και Δύση.

εικ. Σπήλαιο της Γέννησης του Χριστού στη Βηθλεέμ (Ιεροσόλυμα)

Η Εικόνα της Γέννησις Του Χριστού 

στην Ανατολή και Δύση. 

Σ' αυτό το άρθρο αγαπητοί αναγνώστες της «Αέναης επΑνάστασης» θα δούμε την ιστορική πορεία της εικόνας Της Γέννησης Του Χριστού και το πόσο επηρεάστηκε η Ορθόδοξη Αγιογραφία από τα δυτικά πρότυπα, μέσα από το κείμενο του αειμνήστου Αγιογράφου Φωτίου Κόντογλου και θα συνεχίσουμε με την θεολογική ορθόδοξη ανάλυση του καθ. Νικολάου Ζία, ώστε να εντρυφήσουμε μέσα από τα κείμενα των και εικόνων, για το ποιά είναι η ορθή Εικόνα Της Γεννήσεως στην Ορθόδοξη Παράδοση, η οποία και μας βάζει στο πνευματικό νόημα των Χριστουγέννων. Ένα ταξίδι εικονογραφίας και ιστορικής ανάλυσης αυτών.

Περιεχόμενα

• Η Γέννηση στην Αγιογραφία - Φώτη Κόντογλου
• Αγιογραφίες - Η Χριστού Γέννησις 
• Η δυτική εικόνα της Γέννησης του Χριστού - Νικολάου Ζία
• Εικόνες Αναγέννησης (εικόνες)

1. Η Γέννηση στην Αγιογραφία - Φώτη Κόντογλου

Η ορθόδοξη Εκκλησία μας κράτησε και διατήρησε την παράδοση της αγιογραφικής τέχνης αμόλευτη, όπως κράτησε και την παράδοση της υμνογραφίας, της μουσικής και της αρχιτεκτονικής. Και λέγοντας αμόλευτη, θέλω να πω πως δεν την άφησε να ξεπέσει από τον πνευματικό χαρακτήρα της, ώστε να κάνει έργα σαρκικά και κοσμικά, όπως έγινε στη δυτική εκκλησία.

Η λεγομένη Αναγέννηση στην Ιταλία στάθηκε στ' αληθινά η αναγέννηση της ειδωλολατρίας, δηλαδή της λατρείας του σαρκικού ανθρώπου που δεν γνωρίζει τι είναι η πνευματική ωραιότητα. Οι τεχνίτες που δουλέψανε κατά την Αναγέννηση ήτανε οι πιο πολλοί άνθρωποι χωρίς θρησκευτικό αίσθημα, χωρίς πίστη, και παίρνανε τα θρησκευτικά θέματα σαν πρόφαση μοναχά για να επιδείξουνε τη μαστοριά τους στη φυσικότητα και στη σαρκική τέχνη. 

Κι' οι ίδιοι οι Ιταλιάνοι το παραδέχουνται αυτό για τους μεγάλους τεχνίτες τους, αφού έχουνε για θαυματουργές εικόνες μονάχα τις παλιές βυζαντινές που βρεθήκανε στον τόπο τους, ενώ θα γελάσουνε αν τους πει κανένας πως κάνανε εικόνες θαυματουργές (δηλαδή εικόνες για να τις προσκυνά ο Χριστιανός) ο Ραφαέλος, ο Τισιάνος, ο Αντρέας ντε Σάρτο, ο Βερονέζης, ο Τιντορέττος κι' οι άλλοι μαστόροι της Αναγέννησης. 

Λοιπόν, για να μιλήσει κανένας σωστά, αγιογραφία, δηλαδή θρησκευτική ζωγραφική με πνευματικότητα, δεν κάνανε στην Αναγέννηση, για τούτο και τα έργα που φτιάξανε οι τότε τεχνίτες είναι θεατρικά, επιδειχτικά, χωρίς μυστικισμό, αντιπνευματικά, μην έχοντα καμμιά σχέση με την απλή και ταπεινή θρησκεία του Χριστού. 

Μονή Δαφνίου, εντοίχιο ψηφιδωτό, 11ος αιώνας

Ενώ η ορθόδοξη αγιογραφία κράτησε την αρχαία πνευματική καθαρότητα ως τα τελευταία χρόνια. Αλλά και σε μας άρχισε να ξεπέφτει αυτή η τέχνη από το ύψος της πνευματικής απλότητας και να θέλει να κάνει και στις δικές μας εκκλησίες έργα κούφια και θεατρικά, γιατί η απιστία, η επίδειξη, κ' η μανία να μοιάσουμε τους άλλους στο κακό, μας τύφλωσε ολότελα.

Σε όσους δεν έχουνε θρησκεία μέσα στην καρδιά τους αρέσουνε αυτά τα σαρκικά και αντιπνευματικά έργα, γιατί η σάρκα θαυμάζει τη σάρκα και δεν θέλει να βλέπει πνευματικά πράγματα, κι' ούτε μπορεί να τα νοιώσει. Το ανάποδο γίνεται στους ανθρώπους που νοιώσανε τη γλυκύτητα της πίστης· αυτοί δεν βρίσκουνε καμιά ουσία στα έργα που γινήκανε και γίνουνται για να δείξουνε τη μάταιη μαστοριά του ενός και του άλλου ζωγράφου, που τα εξηγεί μία ματαιόδοξη δασκάλα που τη λένε «αισθητική».

Η Γέννηση του Χριστού ζωγραφίζεται στα βυζαντινά εικονίσματα με την πνευματική αγιότητα που είναι ιστορημένη μέσα στο Ευαγγέλιο. Δηλαδή παριστάνεται σαν μυστήριο, ενώ η κοσμική ζωγραφική που είπαμε την ζωγραφίζει σαν μία σκηνοθεσία και τίποτα παραπάνω. Κυττάξετε καμμιά τέτοια ζωγραφιά, όπως είναι του Κορέτζιου είτε του Μουρίλλου, και θα νοιώσετε τι λέγω. Στις δικές μας τις εικόνες η Γέννηση παριστάνεται με απλόν και βαθύ τρόπο, χωρίς επιτηδευμένα στολίσματα και μάταιες αισθηματολογίες. Όλα είναι απλά και ταπεινά πλην μέσα στα απλά αυτά σχήματα υπάρχει εκείνο το θρησκευτικό πνεύμα που είναι άπιαστο για τους άθρησκους, γιατί είναι «ως πνοή αύρας λεπτής».

Ο τύπος της Γεννήσεως στους βυζαντινούς είναι τούτος: 

Η Γέννηση του Χριστού. 14ος αιώνας. 

Τοιχογραφία. Ναός της Περιβλέπτου στο Μυστρά

Στη μέση στέκεται ένα σπήλαιο σαν από κρουστάλινα βράχια περισκεπασμένο. Μέσα στο μαύρο άνοιγμά του είναι μια φάτνη και μέσα βρίσκεται ένα μωρό φασκιωμένο, ο Χριστός, κι' από πάνω του τον αχνίζουνε με το χνώτο τους ένα βόδι κ' ένα γαϊδούρι είτε άλογο.

Η Παναγία είναι ξαπλωμένη πλάγι στο τέκνο της απάνω σ' ένα στρωσίδι, όπως συνηθίζουνε στην Ανατολή. 

Στο απάνω μέρος από τα δεξιά είναι χορός Αγγέλων σε στάση δεήσεως, ενώ από τ' αριστερά ένας άλλος άγγελος με φτερά ανοιχτά, μιλά με τους τσομπάνηδες σαν να τους λέγει τη χαροποιά την είδηση. 

Στο κάτω μέρος από τα δεξιά παριστάνεται ο γέρο Ιωσήφ καθισμένος σ' ένα κοτρόνι και συλλογίζεται με το κεφάλι ακουμπισμένο στο χέρι του, κατά το Ευαγγέλιο που λέγει «ἠβουλήθη λάθρα ἀπολῦσαι αὐτήν», καθ' όσο δεν ήθελε να εκθέσει την Παναγία που γέννησε δίχως νάναι δικό του το παιδί. Μπροστά του στέκεται ένας γέρος τσομπάνης ακουμπισμένος στο ραβδί του, ντυμένος με προβιά, και του μιλά σα να θέλει να τον παρηγορήσει. 

Στα αριστερά είναι καθισμένη μία γρηά που βαστά στην αγκαλιά της το νεογέννητο γυμνό, και δοκιμάζει με το χέρι της το ζεστό νερό μέσα σε μια κολυμπήθρα, ενώ μία μικρή χωριατοπούλα με το τσεμπέρι χύνει νερό για να κολυμπήσουνε το μωρό. Γύρω τους κι' απάνω στις ραχούλες βοσκάνε πρόβατα, κάθουνται ξαπλωμένα και δυό τρία μαντρόσκυλα. Ένας τσομπάνης αρμέγει. 

Πίσω από τη σπηλιά φαίνουνται μέσα στα βουνά οι τρεις μάγοι καβαλλικεμένοι στάλογα, ο ένας σε άσπρο, ο άλλος σε μαύρο κι' ο άλλος σε κόκκινο.

Τοιχογραφία στη νότια πτέρυγα της Παντάνασσας Μυστρά

Η Παναγία ζωγραφίζεται και γονατιστή, μα αυτό θαρώ πως φραγκοφέρνει. 

Η σκηνή με τις γυναίκες που κολυμπάνε το βρέφος είναι παρμένη από τ' Απόκρυφα Ευαγγέλια. Είναι παράξενο πως οι βυζαντινοί ζωγράφοι που ήτανε ορθοδοξώτατοι, βάζουνε στις εικόνες τους σκηνές που δεν είναι γραμμένες στο Ευαγγέλιο, παίρνοντας τες από βιβλία που δεν είναι Κανονικά. 

Στο Μυστρά, στο Καχριέ Τζαμί κι' αλλού είναι ζωγραφισμένα επεισόδια από τη ζωή της Παναγίας παρμένα από το λεγόμενο Ευαγγέλιο του Ιακώβου που δεν είναι Κανονικό. Αλλά τέτοια καθέκαστα είναι ζωγραφισμένα στα Εισόδια, στον Ευαγγελισμό, στην ζωή Ιωακείμ και Άννης κ.λπ.

Για τη Γέννηση βρίσκεται γραμμένο στα Απόκρυφα πως σαν πιάσανε οι πόνοι την Παναγία, πήγε ο Ιωσήφ να βρει καμμιά μαμή, και βρήκε μία γρηά που τη λέγανε Σαλώμη, κι' αυτή έπλυνε το παιδί. Σε κάποιες αρχαίες τοιχογραφίες είναι γραμμένο και τόνομα της Σαλώμης. Στα πιο ωραία εικονίσματα η Παναγία παριστάνεται ξαπλωμένη κ' έχει ακουμπισμένο το κεφάλι της στο χέρι της, κ' η έκφρασή της είναι γλυκειά και μελαγχολική, ένα πράγμα πολύ κατανυχτικό. 

Σε λιγοστές εικόνες είδα ζωγραφισμένα μάτια απάνω στο σπήλαιο, σαν να είναι ζωντανό, όπως ζωγραφίζουνε πάλι σε σχέδιο αητού, τα σύννεφα που σηκώνουνε τους Αποστόλους στην Κοίμηση, στη Βάπτιση τον Ιορδάνη σαν γέρο και τη θάλασσα σαν νεράϊδα, τις πηγές του ποταμού σαν έναν πέτρινο άνθρωπο που βγαίνει από το στόμα του το νερό, κ.α. 

Ψηφιδωτό Ιεράς Μονής Οσίου Λουκά 11ος αιώνας

Η Ερμηνεία των Ζωγράφων του Διονυσίου του εκ Φουρνά των Αγράφων, γράφει για τον τύπο της Γεννήσεως: «Σπήλαιον, καί ἔσω εἰς τό δεξιόν μέρος ἡ Θεοτόκος βάλλουσα τό βρέφος ἐσπαργανωμένον μέσα εἰς τήν φάτνην καί ἀριστερά ὁ Ιωσήφ(1) γονατιστός ἔχων τά χέρια ἐσταυρωμένα· καί ὄπισθεν τῆς φάτνης ἕνα βόδι κ' ἕνα ἄλογον βλέποντα τόν Χριστόν καί ὄπισθεν ποιμένες βαστάζοντες ράβδους καί βλέποντες μετά θάμβους τόν Χριστόν. Καί ἔξωθεν τοῦ σπηλαίου πρόβατα καί ποιμένες, ὁ ἕνας λαλών ἄϋλον καί ἕτεροι βλέποντες ἄνω μετά φόβου. Καί ἐπάνωθεν αὐτῶν ἕνας ἄγγελος εὐλογῶν αὐτούς, καί ἀπό τό ἄλλο μέρος οἱ μάγοι μετά βασιλικῆς στολῆς καθήμενοι ἐπάνω εἰς ἄλογα καί δεικνύοντες ἀλλήλοις τόν ἀστέρα. Καί ἐπάνωθεν τοῦ σπηλαίου πλῆθος ἀγγέλων...».

Γέννηση Χριστού, δεύτερο μισό 15ου αιώνα Βενετία

Οι πιο ωραίες εικόνες της Γεννήσεως που αφήσανε οι παληοί ευσεβείς αγιογράφοι μας είναι κατά πρώτον οι ψηφιδωτές του Δαφνιού και του Οσίου Λουκά, έργα εξαίσια για οποίον νοιώθει τη βυζαντινή τέχνη και δεν θέλει σκηνοθεσίες και επιδείξεις κούφιες. Άλλη ωραία εικόνα της Γεννήσεως είναι στην Περίβλεπτο του Μυστρά, ίσως η ωραιότερη, καθώς και άλλη στην Παντάνασσα. Σπουδαία είναι και η Γέννηση στο Καχριέ Τζαμί της Πόλης (αρχαία Μονή της Χώρας), της Υπαπαντής στα Μετέωρα, στα μοναστήρια του Διονυσίου και του Δοχειαρίου στ' Άγιον Όρος, καθώς και του Αγίου Παύλου, στο μοναστήρι της Μεταμορφώσεως στα Μετέωρα, καθώς και στο μοναστήρι του Βαρλαάμ, έργο του Φράγκου Κατελάνου. 

Υπάρχουν κι' άλλες έμορφες Γεννήσεις σε αρχαία εξωκκλήσια, όλες στον ίδιο τύπο που ιστορήσαμε. Πλήθος Γεννήσεις στολίζουνε τα αρχαία χειρόγραφα, όπως είναι δυο που βρίσκουνται στο μοναστήρι των Ιβήρων. 

Το αμαρτωλό χέρι μου αξιώθηκε να ζωγραφίσει κάμποσες Γεννήσεις σε σανίδι, και δυό σε τοιχογραφία, τη μια στο οικογενειακό παρεκκλήσι του Γ. Πεσμαζόγλου στην Κηφισιά, την άλλη, σε πολύ μεγάλο σχήμα, στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής στο Λιόπεσι.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1. Στα χρόνια του Διονυσίου (18ος αιώνας) είχε αρχίσει να φραγκεύει η αγιογραφία μας, γι' αυτό γράφει πως ο Ιωσήφ είναι γονατιστός, καθώς και άλλα πού δεν είναι της βυζαντινής αγιογραφίας.

5 Μελετήματα για τον πεζογράφο και τον καλλιτέχνη Φ. Κόντογλου, εκδ. Ι. Μ. Χατζηφώτη, εκδ. των «Κριτικών Φύλλων», Αθήνα 1975, σελ. 51-54.

2. Αγιογραφίες - Η Χριστού Γέννησις

Τοιχογραφία Φ. Κόντογλου, παρεκκλήσιο Οικ. Πεσμαζόγλου Κηφισιά

Εγκαυστική εικόνα από τη Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά 7ος αι. μ.Χ.

Τοιχογραφία από το Πρωτάτο Αγίου Όρους 13ος αι. μ.Χ.

Έργο του Π.Βαμπούλη

Aπό τον Άγιο Νικόλαο Ορφανό, Θεσσαλονίκη 1310-1320 μ.Χ.

Λαγουδερά, Παναγία της Αράκου Κύπρου 1192 μ.Χ.

Τοιχογραφία στη Ζωοδόχο Πηγή, Φ. Κόντογλου 1946

Ιερό Κοινόβιον Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ορμύλια Χαλκιδικής

Αντρέι Ρουμπλιόβ, 1405 μ.Χ.

Εικόνα από το Aγιογραφείο της Μονής Βατοπαιδίου

1884 μ.Χ. - Ι.Ν. Ζωοδόχου Πηγής, Λαρίσης

Η γέννηση του Χριστού - Λυδία Γουριώτη

Ευαγγελιστάριο, 1120-30. Άγιο Όρος, Μονή Λαύρας

...και τώρα αγαπητοί αναγνώστες πάμε να δούμε την δυτική εικόνα της Γέννησης του Χριστού, μέσα από την θεολογική ανάλυση του καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αρχαιολόγου, Νικολάου Ζία.

3. Η Εικόνα της Γεννήσεως, του Νίκου Ζία, Αρχαιολόγου 
Η δυτική εικόνα της Γέννησης του Χριστού

Cimabue Maestà, 1280-1285, Uffizi Gallery, Florence

Γενικότερα η τέχνη που αναπτύχθηκε έξω από το χώρο της Ορθοδοξίας στη δυτική και βόρεια Ευρώπη διαμόρφωσε διαφορετική εικόνα ενώ αρχικά είχαμε τον ίδιο περίπου εικονογραφικό τύπο όπως π.χ. σε πίνακα (Φλωρεντία, συλλογή R. Longhi) που αποδίδεται στο Cimabue (13ος αι.). Στο Duccio (1255 - 1315) διαφαίνονται κάποιες τάσεις για αλλαγές.

Στη «Γέννηση» της Εθνικής Πινακοθήκης της Ουάσιγκτον το σπήλαιο αρχίζει να διαμορφώνεταισε σταύλο, ενώ τα άλλα εικονογραφικά στοιχεία (θέση του Ιωσήφ, λουτρό του βρέφους, ποιμένες, Αγγελοι) παραμένουν τα καθιερωμένα από την παράδοση. Στούς ζωγράφους του 15ου αι. η παραδοσιακή εικονογραφία έχει ξεχαστεί.

Το τοπίο γίνεται ειδυλλιακό και αγροτικό, ή μεσαιωνικό με πύργους, λότζιες, τοξοστοιχίες κ.λ.π. Παναγία είναι μιά όμορφη, νεαρή αρχοντοπούλα, και Ιησούς ένα χαριτωμένο παχουλό μωρό, γυμνό -παρά τη σαφή μνεία του Ευαγγελιστού Λουκά- που παίζει μακάρια με τα χεράκια του. Ο Ιωσήφ παίρνει θέση ισάξια πρός την Παναγία καθώς και οι δύο γονατίζουν δεξιά και αριστερά από το βρέφος.

Duccio, 1308/11, National Gallery of Art, Washington

Συχνά από όλη τη σύνθεση της Γεννήσεως ο ζωγράφος απομονώνει ένα επεισόδιο, όπως π.χ. την «Προσκύνηση του Βρέφους» που βλέπουμε σε πίνακα (Φλωρεντία πινακοθήκη Uffizi) του FilippoLippi (1406-1469) με όλα τα παραπάνω γνωρίσματα, ή την Προσκύνηση των Μάγων, όπου μερικές φορές μάλιστα το θέμα γίνεται μόνο αφορμή για να ζωγραφιστεί μια θεαματική παρέλαση της αριστοκρατίας όπως συμβαίνει στο γνωστό πίνακα τουGentile da Fabriano (π. 1370-1427) που βρίσκεται στο Uffizi της Φλωρεντίας και ακόμη περισσότερο στη τοιχογραφία του 1459 του Benozzo Gozzoli στο παρεκκλήσιο των Μεδίκων - Ρικάρντι στη Φλωρεντία.

Με ανάλογα έργα φεύγουμε από την πνευματική, αυστηρή έκφραση της πίστης όπως συνολικά -καθολικά- βιώνεται από την Εκκλησία και μπαίνουμε στο χώρο της προσωπικής -και κάποτε αυθαίρετης- ερμηνείας.

Παρ' όλες όμως αυτές τις αλλαγές, που παρατηρούνται, στους περισσότερους ζωγράφους του 14ου και 15ου αι. δεν λείπει εντελώς κάποια αίσθηση θαύματος, όπως όμως το αντικρίζουν μέσα από το συναισθηματισμό της ιππωσύνης, και της προσαρμογής στα δεδομένα της εποχής.

Η προσκύνησις των Μάγων, F. Lippi, Uffizi Florence, 1496

«Η τέχνη τα απομακρυσμένα γεγονότα της «Γεννήσεως» τα φέρνει κοντά, έτσι που η θερμή κι ευεργετική δύναμή τους γίνεται πιο έντονη. Και σε σένα τον ίδιον πρέπει να γίνουν Χριστούγεννα, λένε οι καλλιτέχνες ομόφωνα, η αυλή σου, η κάμαρά σου είναι Βηθλεέμ, παντού αντιλαλεί το μήνυμα του αγγέλου, παντού πρέπει ποιμένες και μάγοι με στέρεα πίστη να σπεύσουν στο Βρέφος» γράφει δυτικός ιστορικός της τέχνης (Η.Lϋtzeler, Τα Χριστούγεννα στην Τέχνη, εκδ. Herder/Freiburg, σελ.3-4).

Η πορεία της δυτικής τέχνης δείχνει όλο και περισσότερο να εξανθρωπίζει το μυστηριακό γεγονός. Στη λεγόμενη «Μυστική Γέννηση» (Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη) του Sandro Botticelli (1444-1510) η εκκοσμίκευση ολοκληρώνεται και η Γέννηση γίνεται παγανιστική γιορτή· ή έστω καταγραφή ενός ιστορικού γεγονότος εκφρασμένου στα πλαίσια της ουμανιστικής ομορφιάς, του μέτρου και της αρμονίας. 

Ο Ghirlandaio δεν διστάζει να ζωγραφίσει το γυμνό βρέφος μπροστά σε μια αρχαία σαρκοφάγο. (Η προσκύνηση των ποιμένων - 1485, Αγ. Τριάς Φλωρεντία).

Gentile da Fabriano, 1423

Στην εκλαϊκευμένη τέχνη που θα ακολουθήσει κατά τον 18ο και 19ο αι. και θα διαδοθεί στην Δύση αλλά και στην Ορθόδοξη Ανατολή, η παράσταση της Γεννήσεως έχει χάσει τελείως τον αποκαλυπτικό λειτουργικό της χαρακτήρακαθώς έχει δημιουργηθεί ο γλυκερά συναισθηματικός τύπος, της «Αγίας Οικογενείας»κατάλληλης για χριστοήθεια, αλλά μακριά από το αληθινό προορισμό μιάς πραγματικής εικόνας.

Την πορεία πρός τον εκδυτικισμό και την εκκοσμίκευση η τέχνη στο χώρο της Ορθοδοξίας την έκαμε με πολύ-πολύ αργά βήματα και σθεναρή αντίσταση, παρ᾿ όλο ότι βρισκόταν κάτω από δυσμενέστατες συνθήκες λόγω της δουλείας του ελληνικού έθνους (Τουρκοκρατία, Ενετοκρατία κ.λ.π.). Σιγά-σιγά όμως μικρές εικονογραφικές παραλλαγές περνούσαν από την Δύση στην Ορθόδοξη τέχνη.

Στη τοιχογραφία π.χ. της Μονής Βαρλαάμ των Μετεώρων (1548), που αποδίδεται στο ζωγράφο Φράγκο Κατελάνο, η Παναγία είναι γονατιστή, προφανώς από δυτική επίδραση. Ανάλογη στάση έχει η Θεοτόκος σε τοιχογραφίες του Αγ. Όρους (Μ. Δοχειαρίου, Αγ. Νικόλαος Μ. Λαύρας, Μ. Ξενοφώντος κ.ά.).

Μυστική Γέννηση, Botticelli, 1500/1

Σε εικόνα του Ηλιού Μόσχου (1658) του Μουσείου Μπενάκη το Βρέφος είναι γυμνό και οι άγγελοι κρατούν ταινία με την επιγραφή «Δόξα εν υψίστοις Θεώ...».

Στον ίδιο αιώνα ο Θεόδωρος Πουλάκης ζωγραφίζει σχεδόν ισοδύναμους γονατιστούς τον Ιωσήφ και την Παναγία, ενώ ένα αιώνα πριν ο Μιχαήλ Δαμασκηνός ζωγράφισε την προσκύνηση των Μάγων (ναός Αγίας Αικατερίνης Ηρακλείου Κρήτης)ακολουθώντας πιστά δυτικά πρότυπα με πλήθος πολύχρωμα ντυμένων μορφών, αλόγων προοπτικά και διαγώνια ζωγραφισμένων, σε ζωή κίνηση κλπ. μόνος, σύνδεσμος με την παράδοση είναι το αγκαθερό βουνό και η τεχνική του αυγού.

Τον επόμενο αιώνα σε εικόνα του Στεφάνου Τζαγκαρόλα (Εθνική Πινακοθήκη)έχουμε μιά δυτική παράσταση μεταφρασμένη στη βυζαντινή τεχνική.

Κατάληξη της πορείας αυτής είναι ο εφτανησιώτικος νατουραλισμός, όπου η σύνθεση είναι εντελώς δυτική (π.χ. Προσκύνηση των Μάγων Μουσείου Ζακύνθου).

Τεχνική (ελαιογραφία), εικονογραφία, τεχνοτροπία, ενδυματολογία δέν έχουν καμμιά απολύτως σχέση με την παράδοση.

Benozzo Gozzoli, Medici Florence 1459

Στο απελευθερωμένο ελληνικό κράτος θα επικρατήσουν ανάλογες τάσεις με προοδευτικά αυξανόμενη την εκκοσμίκευση, ώσπου περί τα μέσα του αιώνα μας οΦώτης Κόντογλου (1895-1965) θα ξαναϊστορήσει την Γέννηση με την παραδοσιακή τεχνική, τεχνοτροπία και πνευματικότητα. (Φορητή εικόνα στο δωδεκάορτο της Παναγίας - Μοναστηράκι Αθηνών του 1932, τοιχογραφίες στο παρεκκλήσιο Αγ. Ειρήνης οικ. Γ. Πεσεματζόγλου στη Κηφισιά του 1938, στον Ι. Ν. Ζωοδόχου Πηγής στο Λιόπεσι του 1946 κ.ά.).

Η Ορθόδοξη εικόνα της Γεννήσεως μορφοποιεί την διδασκαλία της Εκκλησίας κρατώντας όλο το θεολογικό βάθος της, καθώς βρήκε στην έκφραση το μέτρο ανάμεσα στο θείο και το ανθρώπινο.

Domenico Ghirlandaio,1485, Cappella Sassetti, Basilica di Santa Trinita, Firenze

Με την ταυτόχρονη αναπαράσταση μέσα στην ίδια σύνθεση γεγονότων που διαφέρουν μεταξύ τους χρονικά (π.χ. ο Χριστός στην φάτνη και την ίδια ώρα στο λουτρό, οι Μάγοι που οδεύουν ακολουθώντας τον αστέρα και συγχρόνως προσκυνούν το Χριστό κλπ.), που σημαίνει απελευθέρωση από την αντίληψη του χρόνου σαν ροής και διαδοχής, δίδεται μιαν άλλη αίσθηση του χρόνου πού τα αντιμετωπίζει όλα σαν παρόν.

Αυτή η αντίληψη είναι αποτέλεσμα της κατανόησης του μυστηρίου της Σάρκωσης, σαν γεγονότος ιστορικού, αλλά και μυστηριακού, εξωχρονικού. Γιατί ο Χριστός που γεννήθηκε στην ορισμένη χρονική στιγμή «ότε ήλθε το πλήρωμα του χρόνου» (Γαλ. 4,4) και συγκεκριμένο τόπο, δέν έπαυσε να είναι ο «πρό των αιώνων υπάρχων» ο άχρονος Υιός που «Όλος ήν εν τοίς κάτω και των άνω ουδόλως απήν» (Ακάθιστος Ύμνος).

Αυτή τη θεώρηση του χρόνου δίνει η Ορθόδοξη εικόνα της Γεννήσεως και μέ αυτόν τον τρόπο κάνει σύγχρονο το γεγονός και καλεί τον πιστό να συμμετάσχει και να δεί τον τόπο όπου εγεννήθη ο Χριστός.

Tiziano Vecellio, 1540 National Gallery of Scotland

Τα εικονογραφικά στοιχεία που σημειώθηκαν πιο πάνω δεν θα αρκούσαν όμως να αποδώσουν το μήνυμα σωστά αν δεν είχαν την απαιτούμενη αισθητική μορφή. Η ελεύθερη σύνθεση, που δεν καθορίζεται από τούς δεσμευτικούς γεωμετρικούς νόμους της προοπτικής, η δισδιάστατη απόδοση των σωμάτων, ο εσωτερικός φωτισμός των μορφών, το καθαρό χρώμα είναι τα ζωγραφικά μέσα πού κάνουν την παράσταση αποκαλυπτική.Χρώμα, σχέδιο, σύνθεση γίνονται Θεολογία.

Αυτό είναι το μεγάλο επίτευγμα της Βυζαντινής ζωγραφικής, πέτυχε να φανερώσει με χρώματα και σχήματα την ενανθρώπιση στην σωτηριώδη, θεολογική διάσταση και χωρίς να μάς στερήσει την αισθητική χαρά που γεννιέται από την μεγάλη τέχνη, κατώρθωσε να καταστήσει την εικόνα πύλη εισόδου στο μυστήριο που μπαίνουμε με ευφροσύνη και δοξολογία.

4. Εικόνες Αναγέννησης

Giotto. 1304-1306. Fresco Capella degli Scrovegni 

Raffaello Sanzio da Urbino 

Tindoretto

Paolo Veronese, 1573

Leonardo da Vinci 

Giorgone,1505 

Lorenzo Lotto, 1523 

El Greco (Δομήνικος Θεοτοκόπουλος)
Η Προσκύνηση των Ποιμένων 1614 Μουσείο Prado, Μαδρίτη

 Σοφία Ντρέκου - Αέναη επΑνάσταση
★Καλά Χριστούγεννα!★