ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΟΥ
Η πρόπολη είναι γνωστή από τους αρχαίους χρόνους. Η πρωιμότερη απεικόνιση συλλογής μελιού. Το πρωτότυπο του είναι ζωγραφισμένο στο σπήλαιο LAS ARANAS της Βαλέντσια στην Ισπανία και αποτελεί την αρχαιότερη μέχρι σήμερα μαρτυρία της γνωριμίας του ανθρώπου με τη μέλισσα (ηλικίας 40.000 ετών). Με εκείνη την απίθανη καλλιτεχνική δύναμη και την περιεκτική λιτότητα της παλαιολιθικής εποχής, απεικονίζει 1 άνθρωπο (γυναίκα) σκαρφαλωμένο να προσπαθεί να συλλέξει τους καρπούς της κυψέλης ενώ γύρω του πετούν μέλισσες. Είναι πράγματι ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο, ο άνθρωπος με τη μέλισσα σε μία αναλλοίωτη μέσα στο χρόνο κατάκτηση του χώρου και του ρόλου του.
Οι Έλληνες, οι Πέρσες, οι Ρωμαίοι, οι Αιγύπτιοι, οι Άραβες και οι Ίνκας τη χρησιμοποιούσαν για τις βιολογικές της ιδιότητες. (Στις παλιές γραφές ονομάζονταν μαύρο κερί.
ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ
Για τους Αιγυπτίους, η μέλισσα είχε μεγάλη θρησκευτική σημασία και συμβόλιζε τη γενναιότητα, ενώ την πρόπολη τη χρησιμοποιούσαν για θεραπείες οι ιερείς, για μεγάλη ποικιλία ασθενειών, καθώς επίσης και στην ταρίχευση πτωμάτων. Οι περιβόητες μούμιες που υπάρχουν και θαυμάζουμε μέχρι σήμερα στα διάφορα μουσεία, οφείλουν το μεγάλο βαθμό διατηρησιμότητας τους σε διάφορα παρασκευάσματα με βάση την πρόπολη. Έχει απεικονιστεί σε βάζα, υπάρχει μοτίβο σε κοσμήματα. (5η δυναστεία 2400πΧ απεικονίζεται η συλλογή, το φιλτράρισμα και η αποθήκευση του μελιού). – Τοιχογραφία από τον τάφο του ΠΑΒΕΣΑ στις Αιγυπτιακές Θήβες. Oι γυναίκες της βασιλικής ακολουθίας χρησιμοποιούσαν την πρόπολη ανακατεύοντας την με γάλα, για την παρασκευή διαλυμάτων ομορφιάς.
EΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΟΙ
Στη μινωική εποχή η μέλισσα συμβόλιζε τη γονιμότητα με το γνωστό σήμα της μέλισσας των Μαλλίων. Οι πινακίδες της γραμμικής γραφής του συστήματος Β στη Κνωσό.
Ο Ιπποκράτης συνιστά την επάλειψη της πρόπολης για την επούλωση των πληγών.
Ο Δημόκριτος ισχυρίζεται ότι η μακροζωία και η υγεία οφείλονται στην κατανάλωση των προϊόντων της μέλισσας και δη της πρόπολης,
Στην ανάβαση (4ο βιβλίο του Ξενοφώντα) υπάρχουν περιγραφές για την κυψέλη, τη βασίλισσα την πρόπολη και τη μέλισσα.
Ο Αριστοτέλης ο πρώτος μελισσολόγος ερευνητής περιγράφει τον 3Ο αιώνα π.Χ. στο σύγγραμμα του «περί ζώων μορίων» τη μελισσοκομική επιστήμη και υμνεί τη ποιότητα των προϊόντων της μέλισσας. Τα κείμενα του αποτέλεσαν τη βασική πηγή γνώσεως για μεταγενέστερους συγγραφείς (Έλληνες Ρωμαίους και Άραβες).
Η μέλισσα ήταν σύμβολο της Εφέσου, αποτυπωμένη στα νομίσματα της εποχής της ακμής της. Ο Πλίνιος (Ρωμαίος ιστορικός και συγγραφέας της επιστημονικής εγκυκλοπαίδειας) στο βιβλίο του « φυσική ιστορία» αναφέρει την πρόπολη ως ακριβότερη από το μέλι. Στη Ρώμη όπου υπήρχε μια ολόκληρη κουλτούρα ήταν αφιερωμένη στη μέλισσα και τα προϊόντα της. Κάθε Ρωμαίος λεγεωνάριος την είχε μαζί του κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών του εκστρατειών. Ο διάσημος ιατροφιλόσοφος Αβικέννας (11ος αιώνας) είχε παρατηρήσει ότι η πρόπολη δρα αποτελεσματικά στα τραυματισμούς από βέλη τόξων .
ΠΕΡΣΕΣ - ΑΡΑΒΕΣ
Ανάλογες χρήσεις της πρόπολης συναντώνται στην ιατρική ιστορία πολλών λαών. Οι πέρσες τη χρησιμοποιούσαν ως μία ρητίνη με την ιδιότητα να βοηθά στην εξαγωγή (aspulsione) αγκαθιών και επούλωσης πληγών από βέλη. Ονομάζονταν muryay, μια ουσία μαύρη με γεύση πικρή παρόμοια του κεριού. Στο Κοράνιο η πρόπολη της οποίας το όνομα είναι Kitharpiske αναφέρεται ως «ουσία με διάφορα χρώματα και πολύ χρήσιμη στην ιατρική».
ΙΝΚΑΣ
Οι Ίνκας τη χρησιμοποιούσαν στη θεραπεία του πυρετού.
ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
Υπάρχουν χαρακτηριστικές αναφορές των εκκλησιαστικών συγγραφέων για τη μέλισσα. Η Αγία γραφή, το ωραιότερο βιβλίο των Χριστιανών, και το πιο διαδεδομένο περιλαμβάνει σημαντικές αναφορές στη μέλισσα και τα προϊόντα της. Άπειρες είναι οι μελισσοκομικές καταγραφές από την υμνολογία της εκκλησίας. Η μέλισσα συμβολίζει την εργατικότητα και τα προϊόντα της τη γλυκύτερη και αγνότερη προσφορά της φύσης.
Στην παλαιά διαθήκη (Ιερεμίας 8:22 Ιεζεκιήλ 8:11) αναφέρεται ως «βάλσαμο της gilead» (Αρχαία τοποθεσία ανατολικά του Ιορδάνη ποταμού).
ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Κατά τη Βυζαντινή περίοδο οι αναφορές είναι άπειρες. Από την άγρια φύση και την εγκαταλελειμμένη χώρα στην καταφύτευση και δημιουργία παραδείσων, με αμπελώνες περιβόλια και μετόχια, από την ερημιά στο μελισσουργό και κηριανόν. Είναι περίπου το σημαντικότερο πέρασμα από τους σκοτεινούς χρόνους της ανασφάλειας του 7ου και 8ου αιώνα στην επανάκαμψη του 9ου και 10ου αιώνα. Έτσι, τον 11ο αιώνα μπορούμε να μιλούμε για μελιττοτροφία. Η ευρεία παραγωγή θα βρει τη νομική υποστήριξη και θα επισύρει φορολογικές επιβαρύνσεις. Στα μέσα του 12ου αιώνα (1152) έχουμε μαρτυρίες για πρώτη φορά για το μελισσοεννόμιον –πρόπολη.
Υπάρχουν χαρακτηριστικές αναφορές των εκκλησιαστικών συγγραφέων για τη μέλισσα. Είναι γνωστή η Βυζαντινή μελινυμία και ο μελίκρατος πότος και γενικά οι αντιλήψεις για τη χρήση των μελισσοκομικών προϊόντων στο Βυζάντιο.
ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ
Στο μεσαίωνα την πρόπολη την χρησιμοποιούσαν για απολύμανση του ομφαλού των νεογέννητων και ως φάρμακο κατά των στοματικών προσβολών.
Στη Γεωργιανή και Καυκάσια ιατρική του 12ου αιώνα χρησιμοποιείτο για τη θεραπεία των χαλασμένων δοντιών αναμειγμένη με άλλες ουσίες όπως λάδι ελιάς, μέλι κλπ.
1700
Στη Γαλλία συναντούμε τη χρήση της πρόπολης για τη θεραπεία των πληγών μέχρι τον 18ο αιώνα.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Στις αρχές του 19ου αιώνα χρησιμοποιείται η πρόπολη ευρέως στα στρατιωτικά νοσοκομεία, κατά τη διάρκεια των πολέμων στη Ν. Αφρική ως απολυμαντικό και θεραπευτικό των πληγών.
Στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, τα ρωσικά στρατεύματα τη χρησιμοποιούσαν σε αλκοολούχο διάλυμα για την απολύμανση των πληγών. Από τότε σιγά σιγά η χρησιμοποίηση της πρόπολης μειώνεται καθώς αντικαθίσταται από χημικά φάρμακα, εκτός από την ανατολική Ευρώπη. Από το 1969 υπάρχει μονογραφία της πρόπολης στη Σοβιετική δερματολογία για θεραπείες παθήσεων. Στις τελευταίες δεκαετίες στην Ανατολική Ευρώπη, Ασία, Ιαπωνία η σύγχρονη ιατρική κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόπολη πρέπει να πάρει τη θέση που της αξίζει, όπως αποδείχθηκε μετά από πολυετή έρευνα σε αναγνωρισμένα και φημισμένα εργαστήρια. Με ορθολογικά πειράματα έχει ήδη τεκμηριωθεί η ωφέλεια των προϊόντων της μέλισσας. Αναφορές από όλον τον κόσμο, σε επιστημονικά συνέδρια και περιοδικά, τεκμηριώνουν τη μία μετά την άλλη τη θεραπευτική της δράση. Οι μελέτες είναι τόσο πολλές που δημιουργείτε ειδικός κλάδος στην ιατρική επιστήμη γνωστός σαν μελισσοθεραπεία (apitherapy).
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Της ΟΥΣΙΑΣ
ΠΡΟΠΟΛΗ: ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ
Η πρόπολις στην καθαρεύουσα, η πρόπολη στη δημοτική, η propolis ως παγκόσμια ορολογία. Σύνθετη με το πρώτο συνθετικό της την πρόθεση ΠΡΟ και δεύτερο το ουσιαστικό ΠΟΛΙΣ . «ΠΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ» (των μελισσών). Εμπεριέχει εξ’ ορισμού την άμυνα, την αντιμετώπιση του κινδύνου, την αναχαίτιση του εχθρού και γενικά την οχύρωση. Οι μέλισσες τη χρησιμοποιούν υπό μορφή επικάλυψης, σαν γενική μορφή προστασίας. Εξυπηρετεί το σκοπό να καλύπτει όλες τις τρύπες και τα κενά της κυψέλης. Επιτρέπει όχι μόνο να επισκευαστούν οι καταστροφές στο εσωτερικό της κυψέλης, αλλά στους ψυχρούς η πολύ θερμούς τόπους να μειώνει το μέγεθος της εισόδου της κυψέλης, έτσι ώστε να περιορίζει στο ελάχιστο δυνατό την πρόσβαση του κρύου ή θερμού αέρα, και των πιθανών εχθρών μέσα στην κυψέλη.
Καθυστερεί την εξέλιξη των ασθενειών μέσα στην κυψέλη, λειτουργώντας ως προφυλακτικό μέσο για τις εργάτριες μέλισσες στην είσοδο της κυψέλης, προσφέρει μία» μπάρα προστασίας» σε βακτήρια και ιούς. Οι μέλισσες παράγουν την πρόπολη, ξεκινώντας από φυτικές ρητίνες που εκκρίνονται από τους οφθαλμούς των φυτών και από το φλοιό ορισμένων δέντρων (π.χ. λεύκες).
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΡΙΑΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ
ΓΕΝΙΚΑ: Οι εργάτριες μέλισσες εκτελούν όλες τις εργασίες μέσα και έξω από την κυψέλη, εκτός της διαδικασίας της αναπαραγωγής στην οποία συμμετέχουν και η βασίλισσα (σύζευξη) ή (η βασίλισσα γέννηση γονιμοποιημένων αυγών).
Οι εργάτριες μέλισσες που ασχολούνται με εργασίες μέσα στην κυψέλη, αναφέρονται ως «οικιακές» μέλισσες και οι εργασίες που αναλαμβάνουν είναι η καθαριότητα της κυψέλης – ο αερισμός η εκτροφή του γόνου, η κατασκευή των κηρυθρών, η διατροφή της βασίλισσας, η τακτοποίηση των τροφών, και η φρούρηση της κυψέλης.
Μετά τις εργασίες αυτές που εκτελούνται στις τρεις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους οι εργάτριες αναλαμβάνουν εργασίες υπαίθρου στη συλλογή νέκταρος, γύρης, νερού, πρόπολης και τις αναφέρουμε ως «συλλέκτριες».
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΕΚΤΡΙΑΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ
Η πρώτη ύλη της πρόπολης είναι ρητινώδεις εκκρίσεις από τους οφθαλμούς δασικών κυρίως δέντρων. Οι συλλέκτριες πρόπολης με τα σαγόνια τους αποσπούν ένα κομμάτι από τις εκκρίσεις αυτές και με τη βοήθεια των δύο πρώτων ζευγών των ποδιών τους τα μεταφέρουν εναλλάξ στα «καλαθάκια» της γύρης στο τρίτο ζεύγος ποδιών.
Ο χρόνος που απαιτείτε για τη συλλογή της πρόπολης εξαρτάται από τη θερμοκρασία και υγρασία του αέρα που ρευστοποιεί ανάλογα τις ρητινώδεις εκκρίσεις. Ένα πλήρες φορτίο πρόπολης απαιτεί κατά μέσο όρο εργασία μισής ώρας από τη συλλέκτρια πρόπολης.
Η πρόπολη επίσης δεν αποθηκεύεται στην κυψέλη, αλλά παραλαμβάνεται αμέσως από τις μέλισσες που ασχολούνται με τη χρήση της και τοποθετείται όπου χρειάζεται. Η συλλέκτρια πρόπολης περιμένει να την ξεφορτώσουν οι οικιακές μέλισσες, οι οποίες προσθέτουν κερί και διάφορες εκκρίσεις στην πρώτη ύλη και έτσι παράγεται αυτό το θαυμάσιο υλικό , η πρόπολη, με τις εξαιρετικές ιδιότητες. Η ποσότητα της πρόπολης που συλλέγει και κατ’ έκταση μπορεί να παράγει μια κυψέλη εξαρτάται από διάφορους παράγοντες: η φυλή (ράτσα) των μελισσών, η θερμοκρασία του περιβάλλοντος (ελάχιστη 20ο C) και φυσικά η μεγαλύτερη σημασία στην παραγωγή της πρόπολης έχει η χλωρίδα της περιοχής όπου βρισκονται τα μελισσοσμηνη.
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Αφού τη μεταφέρουν μέσα στην κυψέλη με τις τρίχες των ποδιών τους, σκεπάζουν τα εσωτερικά και εξωτερικά μέρη της κυψέλης με αυτήν η οποία ισχυροποιεί την αποικία των μελισσών και της παρέχει ένα υγιέστερο περιβάλλον. Ακόμη η μέλισσα αλείφει το σώμα της με αυτήν την ουσία, για να την προστατευθεί από τους φυσικούς της εχθρούς,
Η ΠΡΟΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΚΥΨΕΛΗ
Ταριχεύουν με την πρόπολη μεγαλόσωμα ζώα όπως ποντίκια που πέθαναν μέσα στη κυψέλη και δεν είναι σε θέση να τα μεταφέρουν έξω. Η πρόπολη δεν επιτρέπει την ανάπτυξη μικροβίων και δυσοσμιών. Επιχρίουν τα κελιά των κηρυθρών μετά την εκκόλαψη των μελισσών για να τα αποστειρώσουν ώστε να είναι έτοιμα για να ξαναγεννήσει η βασίλισσα μέσα τους.
ΤΕΧΝΙΚΗ – ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Ο μελισσοκόμος συλλέγει την πρόπολη ΄ξύνοντας τα εσωτερικά τοιχώματα της κυψέλης, το καπάκι , η τα πλαίσια όπου την εναποθέτουν οι μέλισσες. Εκμεταλλευόμενοι αυτή την ιδιότητα της μέλισσας τοποθετούμε πλαστικό πλέγμα στο επάνω μέρος των πλαισίων το οποίο καλύπτεται από τις μέλισσες με πρόπολη, και αργότερα τη μαζεύουμε. Τοποθετείται το πλέγμα στην κατάψυξη, όπου ψύχεται και κατόπιν τινάζοντας το πλαίσιο, παραλαμβάνουμε καθαρή ξηρή πρόπολη. Οι σκληρές ακαθαρσίες απομακρύνονται και μετά η πρόπολη διαλύεται σε διάλυμα 70% αιθυλικής αλκοόλης, η οποία επιτρέπει την αφαίρεση του κεριού που είναι ελαφρά διαλυτό σε χαμηλές θερμοκρασίες. Υπολογίζεται ότι κάθε μελίσσι μπορεί να παράξει από 100 – 300 γρ. πρόπολη το χρόνο.
ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΓΕΩΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ
Η πρόπολη συλλέγεται κυρίως από φυτά, δέντρα και μπουμπούκια. Φυτά πλούσια σε ρητινώδεις ουσίες είναι: ΛΕΥΚΕΣ, ΣΗΜΥΔΑ, ΚΑΣΤΑΝΙΑ, ΙΤΙΑ, ΒΕΛΑΝΙΔΙΕΣ, ΔΑΜΑΣΚΗΝΙΕΣ, ΣΚΛΗΘΡΑ, ΦΡΑΞΟΣ, ΚΕΡΑΣΙΑ, ΦΤΕΛΙΑ, ΠΕΥΚΟ, ΕΛΑΤΟΣ, ΛΑΡΥΞ και πολλά άλλα είδη που δεν έχουν καταγραφεί ακόμη όπως ο ηλίανθος. Ανάλογα της βοτανικής προελεύσεως έχουμε διάφορους τύπους πρόπολης, με μικρές διακυμάνσεις στη σύσταση τους.
Η ΠΡΟΠΟΛΗ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
Μια χρήσιμη και καλής ποιότητας πρόπολη πρέπει να έχει τις παρακάτω ιδιότητες. Να είναι φρέσκια (όχι παλαιότερη των 2 ετών), να είναι καθαρή, να μην περιέχει ξένα σώματα (ξύλα, μπογιά από την κυψέλη, πίσσα).
ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ
Η πρόπολη διατηρείται σε ερμητικά κλειστά βάζα, μακριά από το φως και την υψηλή θερμοκρασία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ
Μια γενική αντιπροσωπευτική εικόνα της σύνθεσης της είναι η ακόλουθη:
50 – 55% ρητίνες και βάλσαμο
20 – 35% κεριά (ένα μείγμα από πράσινο κερί φυτικής προέλευσης και το προστιθέμενο κερί των μελισσών
5 –10% αρωματικά και αιθέρια έλαια
5% γύρη και άλλες οργανικές και ανόργανες ουσίες (βενζοικό οξύ και εστέρες, καφεϊκό οξύ, φερουλικό οξύ).
Πρέπει να σημειώσουμε την παρουσία πάνω από 40 φλαβονοειδών των αλειφατικών αρωματικών οξέων, των φαινολικών στοιχείων των αρωματικών αλδευδών, των αμινοξέων, των σακχάρων και πολλών βιταμινών (σύμπλεγμα Β , Ε, C). Αν προσπαθήσουμε να εξειδικεύσουμε ακόμη λίγο το θέμα, πρέπει να σημειώσουμε ότι η εξέλιξη στην ανακάλυψη προσδιοριστικών στοιχείων της πρόπολης φαίνεται να είναι χωρίς υπερβολή ιλιγγιώδης. Μόλις προ 20 ετών (1979) αναφέρονται 34 αναγνωρισμένες ουσίες, όπου αφ’ ενός μεν μόλις προ 25 ετών (1974) αναφέρονταν 18, αλλά και αφ’ ετέρου σε πρόσφατες αναλύσεις (1999) προσδιορίστηκαν 150 συστατικά επί συνόλου 180 απομονοθέντων.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Τα πολλά φλαβονοειδή και οι συγκεντρώσεις σε αρωματικά μόρια είναι η αρχή της αντιβακτηριακης δράσης που είναι ισοδύναμη με τα αντιβιοτικά. Η πρόπολη αποτελεί μια πραγματική παρεμπόδιση για τη σήψη. Η πρόπολη έχει τοπικά αναισθητικά χαρακτηριστικά χάρη στα αιθέρια έλαια τα οποία σύμφωνα με ορισμένες μελέτες είναι 3 φορές ισχυρότερες από τα αναισθητικά. Επουλώνει τις πληγές και βοηθάει στην ανάπλαση των ιστών σε εγκαύματα β’ βαθμού, εκζέματος κλπ. Η πρόπολη είναι αποτελεσματική στην υγιεινή της στοματικής κοιλότητας με τη μορφή διαλυμάτων. Βοηθάει στη θεραπεία κρυολογημάτων, πονόλαιμου, χρόνιων φαργγύτιδων, άφθων, γαστρεντερίτιδας, κολίτιδας. Όλοι οι τύποι της πρόπολης έχουν την ιδιότητα να ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα.
ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Η πρόπολη είναι ρητινώδης, κολλώδης γόμα( κόμμι). Σε θερμοκρασία άνω των 20ο είναι μαλακή και εύκαμπτη και κολλώδης (κολλά στα χέρια)., ενώ σε θερμοκρασίες κάτω των 15ο και ειδικότερα αν καταψυχθεί γίνεται σκληρή και εύθραυστη (υαλοποιείται). Υγροποιείται στους 60 – 70ο. Το ειδικό της βάρος είναι 1,112 – 1,136 και γ’ αυτόν τον λόγο διαχωρίζεται εύκολα από το κερί το οποίο επιπλέει στη ν επιφάνεια κατά την τήξη.
ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΧΡΩΜΑ: Το χρώμα ποικίλει ανάλογα με τη φυτική προέλευση σε κίτρινο – πράσινο (πεύκο), ροδούχο (λεύκας), καστανό- σκούρο καφέ μέχρι μαύρο (σημύδα).
ΟΣΜΗ: Αναδύει μια ευχάριστη δροσιστική ανάμικτη μυρωδιά (βάλσαμο- μέλι - βανίλια)
ΓΕΥΣΗ: Από το τυπικό έντονο στυφό – πικρό μέχρι γλυκό.
ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ: Είναι αδιάλυτη στο νερό, και διαλυτή στη βενζίνη στην ακετόνη και σε διαλύματα υδροξειδίου του νατρίου (τα διαλύματα όμως αυτά είναι τοξικά και επικίνδυνα στο δέρμα). Στην αλκοόλη διαλύεται λιγότερο αλλά η χρήση της δεν είναι επικίνδυνη.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ
Η ΑΝΤΙΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ
Η πρόπολη καλύπτει μεγάλο φάσμα βακτηρίων, Η παράλληλη χορήγηση της με αντιβιοτικά μειώνει τις βλάβες που προκαλούν αυτά στον οργανισμό. Η πρόπολη δρα στο σταφυλόκοκκο, στον στρεπτόκοκκο, που είναι υπεύθυνοι για τις μολύνσεις της στοματικής κοιλότητας. Το σιναμικό οξύ, ορισμένα αρωματικά συστατικά και πολλά φλαβονοειδή είναι ουσίες εξ’ αιτίας των οποίων η πρόπολη δρα σαν αντιβακτηριακό μέσο. Ιάπωνες ερευνητές απέδειξαν ότι η πρόπολη αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των βακτηριδίων. (ΧΗΝΟΥ)
ΑΝΤΙΙΟΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Η δράση της πρόπολης κατά των ιών είναι επίσης πολύ σημαντική, και τα φλαβονοειδή που περιέχει είναι επίσης υπεύθυνα γ’ αυτήν. Η δράση της κατά των ιών του τύπου έρπη, και των αδενο-ιών έχει πλήρως επεξηγηθεί. Άλλα συστατικά, όπως οι εστέρες και το καφεϊκό οξύ εμπλέκονται στη δράση της πρόπολης ενάντια σους ιούς. Τέλος η πρόπολη δρα προφυλακτικά στη γρίπη, ηπατίτιδα Β και έρπη ζωστήρα.
ΑΝΤΙΜΥΚΗΤΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ
Η πρόπολη αποδεικνύεται αποτελεσματική εναντίον των επιθέσεων των παθογόνων μυκήτων στην επιδερμίδα. Στη δερματολογία και στην κοσμητολογία εξασφαλίζει τη λάμψη και την στιλπνότητα του δέρματος μειώνοντας τα candida και microsporum. Ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα και παράγει μεγάλο αριθμό μακροφάγων, απαραιτήτων για την εξολόθρευση των μυκήτων και των βακτηρίων.
ΕΠΟΥΛΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Η πρόπολη επιτυγχάνει την επούλωση των κατεστραμμένων ιστών κυρίως χάρη στα αιθέρια έλαια που περιέχει. Μελέτες έχουν αποδείξει την προστατευτική δράση της πρόπολης στους ιστούς που έχουν εκτεθεί σε ραδιενέργεια. Ακόμη, η αντιοξειδωτική δράση της πρόπολης χάρη στα φλαβονοειδή δεσμεύει τις ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου.
ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Οι αναισθητικές ιδιότητες της οφείλονται στα πτητικά της έλαια (αιθέρια έλαια) και συνιστάται για τοπική αναισθητική δράση (π.χ. τσιμπήματα εντόμων).
ΑΝΤΙΠΑΡΑΣΙΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Η πρόπολη είναι αποτελεσματική στην καταπολέμηση των παρασίτων όπως τριχομονάδα, τριπανόσωμα κλπ. Η δράση αυτή οφείλεται στην αναστολή της σύνθεσης της πρωτείνης τους.
ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΩΝΟΔΗΣ ΔΡΑΣΗ
Μια πιθανή εξήγηση της δράσης αυτής της πρόπολης είναι η αναστολή της σύνθεσης της προσταγλανδίνης, που είναι υπεύθυνη για την εκδήλωση της φλεγμονής.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Η πρόπολη αποτελεί, μαζί με τα άλλα προϊόντα της μέλισσας (μέλι γύρη βασιλικός πολτός) τη βάση στην οποία οι ειδικοί στον τομέα της επιστημονικής έρευνας κάνουν συχνή αναφορά για την Παρασκευή των προϊόντων της φυτοθεραπείας με σίγουρα αποτελέσματα. Αν και ο άνθρωπος γνωρίζει και χρησιμοποιεί την πρόπολη από τα παλιά χρόνια, ακόμα και σήμερα δεν εγκατέλειψε τη χρήση της. Αντιθέτως ήρθαν στο φως νεότερες και μοντέρνες επιστημονικές γνώσεις, αποδείχθηκε με πιο χειροπιαστά μέσα και με μεγαλύτερη σαφήνεια τις ιδιότητες αυτής της σημαντικής ουσίας. Με την παραγωγή πιο συμπυκνωμένων εκχυλισμάτων και κυρίως τυποποιημένων με συγκεκριμένα δραστικά συστατικά, τα φυτοθεραπευτικά προϊόντα της τελευταίας γενιάς αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνας με πιο αυστηρές προδιαγραφέ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΟΥ
Η πρόπολη είναι γνωστή από τους αρχαίους χρόνους. Η πρωιμότερη απεικόνιση συλλογής μελιού. Το πρωτότυπο του είναι ζωγραφισμένο στο σπήλαιο LAS ARANAS της Βαλέντσια στην Ισπανία και αποτελεί την αρχαιότερη μέχρι σήμερα μαρτυρία της γνωριμίας του ανθρώπου με τη μέλισσα (ηλικίας 40.000 ετών). Με εκείνη την απίθανη καλλιτεχνική δύναμη και την περιεκτική λιτότητα της παλαιολιθικής εποχής, απεικονίζει 1 άνθρωπο (γυναίκα) σκαρφαλωμένο να προσπαθεί να συλλέξει τους καρπούς της κυψέλης ενώ γύρω του πετούν μέλισσες. Είναι πράγματι ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο, ο άνθρωπος με τη μέλισσα σε μία αναλλοίωτη μέσα στο χρόνο κατάκτηση του χώρου και του ρόλου του.
Οι Έλληνες, οι Πέρσες, οι Ρωμαίοι, οι Αιγύπτιοι, οι Άραβες και οι Ίνκας τη χρησιμοποιούσαν για τις βιολογικές της ιδιότητες. (Στις παλιές γραφές ονομάζονταν μαύρο κερί.
ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ
Για τους Αιγυπτίους, η μέλισσα είχε μεγάλη θρησκευτική σημασία και συμβόλιζε τη γενναιότητα, ενώ την πρόπολη τη χρησιμοποιούσαν για θεραπείες οι ιερείς, για μεγάλη ποικιλία ασθενειών, καθώς επίσης και στην ταρίχευση πτωμάτων. Οι περιβόητες μούμιες που υπάρχουν και θαυμάζουμε μέχρι σήμερα στα διάφορα μουσεία, οφείλουν το μεγάλο βαθμό διατηρησιμότητας τους σε διάφορα παρασκευάσματα με βάση την πρόπολη. Έχει απεικονιστεί σε βάζα, υπάρχει μοτίβο σε κοσμήματα. (5η δυναστεία 2400πΧ απεικονίζεται η συλλογή, το φιλτράρισμα και η αποθήκευση του μελιού). – Τοιχογραφία από τον τάφο του ΠΑΒΕΣΑ στις Αιγυπτιακές Θήβες. Oι γυναίκες της βασιλικής ακολουθίας χρησιμοποιούσαν την πρόπολη ανακατεύοντας την με γάλα, για την παρασκευή διαλυμάτων ομορφιάς.
EΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΟΙ
Στη μινωική εποχή η μέλισσα συμβόλιζε τη γονιμότητα με το γνωστό σήμα της μέλισσας των Μαλλίων. Οι πινακίδες της γραμμικής γραφής του συστήματος Β στη Κνωσό.
Ο Ιπποκράτης συνιστά την επάλειψη της πρόπολης για την επούλωση των πληγών.
Ο Δημόκριτος ισχυρίζεται ότι η μακροζωία και η υγεία οφείλονται στην κατανάλωση των προϊόντων της μέλισσας και δη της πρόπολης,
Στην ανάβαση (4ο βιβλίο του Ξενοφώντα) υπάρχουν περιγραφές για την κυψέλη, τη βασίλισσα την πρόπολη και τη μέλισσα.
Ο Αριστοτέλης ο πρώτος μελισσολόγος ερευνητής περιγράφει τον 3Ο αιώνα π.Χ. στο σύγγραμμα του «περί ζώων μορίων» τη μελισσοκομική επιστήμη και υμνεί τη ποιότητα των προϊόντων της μέλισσας. Τα κείμενα του αποτέλεσαν τη βασική πηγή γνώσεως για μεταγενέστερους συγγραφείς (Έλληνες Ρωμαίους και Άραβες).
Η μέλισσα ήταν σύμβολο της Εφέσου, αποτυπωμένη στα νομίσματα της εποχής της ακμής της. Ο Πλίνιος (Ρωμαίος ιστορικός και συγγραφέας της επιστημονικής εγκυκλοπαίδειας) στο βιβλίο του « φυσική ιστορία» αναφέρει την πρόπολη ως ακριβότερη από το μέλι. Στη Ρώμη όπου υπήρχε μια ολόκληρη κουλτούρα ήταν αφιερωμένη στη μέλισσα και τα προϊόντα της. Κάθε Ρωμαίος λεγεωνάριος την είχε μαζί του κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών του εκστρατειών. Ο διάσημος ιατροφιλόσοφος Αβικέννας (11ος αιώνας) είχε παρατηρήσει ότι η πρόπολη δρα αποτελεσματικά στα τραυματισμούς από βέλη τόξων .
ΠΕΡΣΕΣ - ΑΡΑΒΕΣ
Ανάλογες χρήσεις της πρόπολης συναντώνται στην ιατρική ιστορία πολλών λαών. Οι πέρσες τη χρησιμοποιούσαν ως μία ρητίνη με την ιδιότητα να βοηθά στην εξαγωγή (aspulsione) αγκαθιών και επούλωσης πληγών από βέλη. Ονομάζονταν muryay, μια ουσία μαύρη με γεύση πικρή παρόμοια του κεριού. Στο Κοράνιο η πρόπολη της οποίας το όνομα είναι Kitharpiske αναφέρεται ως «ουσία με διάφορα χρώματα και πολύ χρήσιμη στην ιατρική».
ΙΝΚΑΣ
Οι Ίνκας τη χρησιμοποιούσαν στη θεραπεία του πυρετού.
ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
Υπάρχουν χαρακτηριστικές αναφορές των εκκλησιαστικών συγγραφέων για τη μέλισσα. Η Αγία γραφή, το ωραιότερο βιβλίο των Χριστιανών, και το πιο διαδεδομένο περιλαμβάνει σημαντικές αναφορές στη μέλισσα και τα προϊόντα της. Άπειρες είναι οι μελισσοκομικές καταγραφές από την υμνολογία της εκκλησίας. Η μέλισσα συμβολίζει την εργατικότητα και τα προϊόντα της τη γλυκύτερη και αγνότερη προσφορά της φύσης.
Στην παλαιά διαθήκη (Ιερεμίας 8:22 Ιεζεκιήλ 8:11) αναφέρεται ως «βάλσαμο της gilead» (Αρχαία τοποθεσία ανατολικά του Ιορδάνη ποταμού).
ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Κατά τη Βυζαντινή περίοδο οι αναφορές είναι άπειρες. Από την άγρια φύση και την εγκαταλελειμμένη χώρα στην καταφύτευση και δημιουργία παραδείσων, με αμπελώνες περιβόλια και μετόχια, από την ερημιά στο μελισσουργό και κηριανόν. Είναι περίπου το σημαντικότερο πέρασμα από τους σκοτεινούς χρόνους της ανασφάλειας του 7ου και 8ου αιώνα στην επανάκαμψη του 9ου και 10ου αιώνα. Έτσι, τον 11ο αιώνα μπορούμε να μιλούμε για μελιττοτροφία. Η ευρεία παραγωγή θα βρει τη νομική υποστήριξη και θα επισύρει φορολογικές επιβαρύνσεις. Στα μέσα του 12ου αιώνα (1152) έχουμε μαρτυρίες για πρώτη φορά για το μελισσοεννόμιον –πρόπολη.
Υπάρχουν χαρακτηριστικές αναφορές των εκκλησιαστικών συγγραφέων για τη μέλισσα. Είναι γνωστή η Βυζαντινή μελινυμία και ο μελίκρατος πότος και γενικά οι αντιλήψεις για τη χρήση των μελισσοκομικών προϊόντων στο Βυζάντιο.
ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ
Στο μεσαίωνα την πρόπολη την χρησιμοποιούσαν για απολύμανση του ομφαλού των νεογέννητων και ως φάρμακο κατά των στοματικών προσβολών.
Στη Γεωργιανή και Καυκάσια ιατρική του 12ου αιώνα χρησιμοποιείτο για τη θεραπεία των χαλασμένων δοντιών αναμειγμένη με άλλες ουσίες όπως λάδι ελιάς, μέλι κλπ.
1700
Στη Γαλλία συναντούμε τη χρήση της πρόπολης για τη θεραπεία των πληγών μέχρι τον 18ο αιώνα.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Στις αρχές του 19ου αιώνα χρησιμοποιείται η πρόπολη ευρέως στα στρατιωτικά νοσοκομεία, κατά τη διάρκεια των πολέμων στη Ν. Αφρική ως απολυμαντικό και θεραπευτικό των πληγών.
Στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, τα ρωσικά στρατεύματα τη χρησιμοποιούσαν σε αλκοολούχο διάλυμα για την απολύμανση των πληγών. Από τότε σιγά σιγά η χρησιμοποίηση της πρόπολης μειώνεται καθώς αντικαθίσταται από χημικά φάρμακα, εκτός από την ανατολική Ευρώπη. Από το 1969 υπάρχει μονογραφία της πρόπολης στη Σοβιετική δερματολογία για θεραπείες παθήσεων. Στις τελευταίες δεκαετίες στην Ανατολική Ευρώπη, Ασία, Ιαπωνία η σύγχρονη ιατρική κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόπολη πρέπει να πάρει τη θέση που της αξίζει, όπως αποδείχθηκε μετά από πολυετή έρευνα σε αναγνωρισμένα και φημισμένα εργαστήρια. Με ορθολογικά πειράματα έχει ήδη τεκμηριωθεί η ωφέλεια των προϊόντων της μέλισσας. Αναφορές από όλον τον κόσμο, σε επιστημονικά συνέδρια και περιοδικά, τεκμηριώνουν τη μία μετά την άλλη τη θεραπευτική της δράση. Οι μελέτες είναι τόσο πολλές που δημιουργείτε ειδικός κλάδος στην ιατρική επιστήμη γνωστός σαν μελισσοθεραπεία (apitherapy).
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Της ΟΥΣΙΑΣ
ΠΡΟΠΟΛΗ: ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ
Η πρόπολις στην καθαρεύουσα, η πρόπολη στη δημοτική, η propolis ως παγκόσμια ορολογία. Σύνθετη με το πρώτο συνθετικό της την πρόθεση ΠΡΟ και δεύτερο το ουσιαστικό ΠΟΛΙΣ . «ΠΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ» (των μελισσών). Εμπεριέχει εξ’ ορισμού την άμυνα, την αντιμετώπιση του κινδύνου, την αναχαίτιση του εχθρού και γενικά την οχύρωση. Οι μέλισσες τη χρησιμοποιούν υπό μορφή επικάλυψης, σαν γενική μορφή προστασίας. Εξυπηρετεί το σκοπό να καλύπτει όλες τις τρύπες και τα κενά της κυψέλης. Επιτρέπει όχι μόνο να επισκευαστούν οι καταστροφές στο εσωτερικό της κυψέλης, αλλά στους ψυχρούς η πολύ θερμούς τόπους να μειώνει το μέγεθος της εισόδου της κυψέλης, έτσι ώστε να περιορίζει στο ελάχιστο δυνατό την πρόσβαση του κρύου ή θερμού αέρα, και των πιθανών εχθρών μέσα στην κυψέλη.
Καθυστερεί την εξέλιξη των ασθενειών μέσα στην κυψέλη, λειτουργώντας ως προφυλακτικό μέσο για τις εργάτριες μέλισσες στην είσοδο της κυψέλης, προσφέρει μία» μπάρα προστασίας» σε βακτήρια και ιούς. Οι μέλισσες παράγουν την πρόπολη, ξεκινώντας από φυτικές ρητίνες που εκκρίνονται από τους οφθαλμούς των φυτών και από το φλοιό ορισμένων δέντρων (π.χ. λεύκες).
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΡΙΑΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ
ΓΕΝΙΚΑ: Οι εργάτριες μέλισσες εκτελούν όλες τις εργασίες μέσα και έξω από την κυψέλη, εκτός της διαδικασίας της αναπαραγωγής στην οποία συμμετέχουν και η βασίλισσα (σύζευξη) ή (η βασίλισσα γέννηση γονιμοποιημένων αυγών).
Οι εργάτριες μέλισσες που ασχολούνται με εργασίες μέσα στην κυψέλη, αναφέρονται ως «οικιακές» μέλισσες και οι εργασίες που αναλαμβάνουν είναι η καθαριότητα της κυψέλης – ο αερισμός η εκτροφή του γόνου, η κατασκευή των κηρυθρών, η διατροφή της βασίλισσας, η τακτοποίηση των τροφών, και η φρούρηση της κυψέλης.
Μετά τις εργασίες αυτές που εκτελούνται στις τρεις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους οι εργάτριες αναλαμβάνουν εργασίες υπαίθρου στη συλλογή νέκταρος, γύρης, νερού, πρόπολης και τις αναφέρουμε ως «συλλέκτριες».
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΕΚΤΡΙΑΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ
Η πρώτη ύλη της πρόπολης είναι ρητινώδεις εκκρίσεις από τους οφθαλμούς δασικών κυρίως δέντρων. Οι συλλέκτριες πρόπολης με τα σαγόνια τους αποσπούν ένα κομμάτι από τις εκκρίσεις αυτές και με τη βοήθεια των δύο πρώτων ζευγών των ποδιών τους τα μεταφέρουν εναλλάξ στα «καλαθάκια» της γύρης στο τρίτο ζεύγος ποδιών.
Ο χρόνος που απαιτείτε για τη συλλογή της πρόπολης εξαρτάται από τη θερμοκρασία και υγρασία του αέρα που ρευστοποιεί ανάλογα τις ρητινώδεις εκκρίσεις. Ένα πλήρες φορτίο πρόπολης απαιτεί κατά μέσο όρο εργασία μισής ώρας από τη συλλέκτρια πρόπολης.
Η πρόπολη επίσης δεν αποθηκεύεται στην κυψέλη, αλλά παραλαμβάνεται αμέσως από τις μέλισσες που ασχολούνται με τη χρήση της και τοποθετείται όπου χρειάζεται. Η συλλέκτρια πρόπολης περιμένει να την ξεφορτώσουν οι οικιακές μέλισσες, οι οποίες προσθέτουν κερί και διάφορες εκκρίσεις στην πρώτη ύλη και έτσι παράγεται αυτό το θαυμάσιο υλικό , η πρόπολη, με τις εξαιρετικές ιδιότητες. Η ποσότητα της πρόπολης που συλλέγει και κατ’ έκταση μπορεί να παράγει μια κυψέλη εξαρτάται από διάφορους παράγοντες: η φυλή (ράτσα) των μελισσών, η θερμοκρασία του περιβάλλοντος (ελάχιστη 20ο C) και φυσικά η μεγαλύτερη σημασία στην παραγωγή της πρόπολης έχει η χλωρίδα της περιοχής όπου βρισκονται τα μελισσοσμηνη.
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Αφού τη μεταφέρουν μέσα στην κυψέλη με τις τρίχες των ποδιών τους, σκεπάζουν τα εσωτερικά και εξωτερικά μέρη της κυψέλης με αυτήν η οποία ισχυροποιεί την αποικία των μελισσών και της παρέχει ένα υγιέστερο περιβάλλον. Ακόμη η μέλισσα αλείφει το σώμα της με αυτήν την ουσία, για να την προστατευθεί από τους φυσικούς της εχθρούς,
Η ΠΡΟΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΚΥΨΕΛΗ
Ταριχεύουν με την πρόπολη μεγαλόσωμα ζώα όπως ποντίκια που πέθαναν μέσα στη κυψέλη και δεν είναι σε θέση να τα μεταφέρουν έξω. Η πρόπολη δεν επιτρέπει την ανάπτυξη μικροβίων και δυσοσμιών. Επιχρίουν τα κελιά των κηρυθρών μετά την εκκόλαψη των μελισσών για να τα αποστειρώσουν ώστε να είναι έτοιμα για να ξαναγεννήσει η βασίλισσα μέσα τους.
ΤΕΧΝΙΚΗ – ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Ο μελισσοκόμος συλλέγει την πρόπολη ΄ξύνοντας τα εσωτερικά τοιχώματα της κυψέλης, το καπάκι , η τα πλαίσια όπου την εναποθέτουν οι μέλισσες. Εκμεταλλευόμενοι αυτή την ιδιότητα της μέλισσας τοποθετούμε πλαστικό πλέγμα στο επάνω μέρος των πλαισίων το οποίο καλύπτεται από τις μέλισσες με πρόπολη, και αργότερα τη μαζεύουμε. Τοποθετείται το πλέγμα στην κατάψυξη, όπου ψύχεται και κατόπιν τινάζοντας το πλαίσιο, παραλαμβάνουμε καθαρή ξηρή πρόπολη. Οι σκληρές ακαθαρσίες απομακρύνονται και μετά η πρόπολη διαλύεται σε διάλυμα 70% αιθυλικής αλκοόλης, η οποία επιτρέπει την αφαίρεση του κεριού που είναι ελαφρά διαλυτό σε χαμηλές θερμοκρασίες. Υπολογίζεται ότι κάθε μελίσσι μπορεί να παράξει από 100 – 300 γρ. πρόπολη το χρόνο.
ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΓΕΩΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ
Η πρόπολη συλλέγεται κυρίως από φυτά, δέντρα και μπουμπούκια. Φυτά πλούσια σε ρητινώδεις ουσίες είναι: ΛΕΥΚΕΣ, ΣΗΜΥΔΑ, ΚΑΣΤΑΝΙΑ, ΙΤΙΑ, ΒΕΛΑΝΙΔΙΕΣ, ΔΑΜΑΣΚΗΝΙΕΣ, ΣΚΛΗΘΡΑ, ΦΡΑΞΟΣ, ΚΕΡΑΣΙΑ, ΦΤΕΛΙΑ, ΠΕΥΚΟ, ΕΛΑΤΟΣ, ΛΑΡΥΞ και πολλά άλλα είδη που δεν έχουν καταγραφεί ακόμη όπως ο ηλίανθος. Ανάλογα της βοτανικής προελεύσεως έχουμε διάφορους τύπους πρόπολης, με μικρές διακυμάνσεις στη σύσταση τους.
Η ΠΡΟΠΟΛΗ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
Μια χρήσιμη και καλής ποιότητας πρόπολη πρέπει να έχει τις παρακάτω ιδιότητες. Να είναι φρέσκια (όχι παλαιότερη των 2 ετών), να είναι καθαρή, να μην περιέχει ξένα σώματα (ξύλα, μπογιά από την κυψέλη, πίσσα).
ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ
Η πρόπολη διατηρείται σε ερμητικά κλειστά βάζα, μακριά από το φως και την υψηλή θερμοκρασία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 – ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ
Μια γενική αντιπροσωπευτική εικόνα της σύνθεσης της είναι η ακόλουθη:
50 – 55% ρητίνες και βάλσαμο
20 – 35% κεριά (ένα μείγμα από πράσινο κερί φυτικής προέλευσης και το προστιθέμενο κερί των μελισσών
5 –10% αρωματικά και αιθέρια έλαια
5% γύρη και άλλες οργανικές και ανόργανες ουσίες (βενζοικό οξύ και εστέρες, καφεϊκό οξύ, φερουλικό οξύ).
Πρέπει να σημειώσουμε την παρουσία πάνω από 40 φλαβονοειδών των αλειφατικών αρωματικών οξέων, των φαινολικών στοιχείων των αρωματικών αλδευδών, των αμινοξέων, των σακχάρων και πολλών βιταμινών (σύμπλεγμα Β , Ε, C). Αν προσπαθήσουμε να εξειδικεύσουμε ακόμη λίγο το θέμα, πρέπει να σημειώσουμε ότι η εξέλιξη στην ανακάλυψη προσδιοριστικών στοιχείων της πρόπολης φαίνεται να είναι χωρίς υπερβολή ιλιγγιώδης. Μόλις προ 20 ετών (1979) αναφέρονται 34 αναγνωρισμένες ουσίες, όπου αφ’ ενός μεν μόλις προ 25 ετών (1974) αναφέρονταν 18, αλλά και αφ’ ετέρου σε πρόσφατες αναλύσεις (1999) προσδιορίστηκαν 150 συστατικά επί συνόλου 180 απομονοθέντων.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Τα πολλά φλαβονοειδή και οι συγκεντρώσεις σε αρωματικά μόρια είναι η αρχή της αντιβακτηριακης δράσης που είναι ισοδύναμη με τα αντιβιοτικά. Η πρόπολη αποτελεί μια πραγματική παρεμπόδιση για τη σήψη. Η πρόπολη έχει τοπικά αναισθητικά χαρακτηριστικά χάρη στα αιθέρια έλαια τα οποία σύμφωνα με ορισμένες μελέτες είναι 3 φορές ισχυρότερες από τα αναισθητικά. Επουλώνει τις πληγές και βοηθάει στην ανάπλαση των ιστών σε εγκαύματα β’ βαθμού, εκζέματος κλπ. Η πρόπολη είναι αποτελεσματική στην υγιεινή της στοματικής κοιλότητας με τη μορφή διαλυμάτων. Βοηθάει στη θεραπεία κρυολογημάτων, πονόλαιμου, χρόνιων φαργγύτιδων, άφθων, γαστρεντερίτιδας, κολίτιδας. Όλοι οι τύποι της πρόπολης έχουν την ιδιότητα να ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα.
ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Η πρόπολη είναι ρητινώδης, κολλώδης γόμα( κόμμι). Σε θερμοκρασία άνω των 20ο είναι μαλακή και εύκαμπτη και κολλώδης (κολλά στα χέρια)., ενώ σε θερμοκρασίες κάτω των 15ο και ειδικότερα αν καταψυχθεί γίνεται σκληρή και εύθραυστη (υαλοποιείται). Υγροποιείται στους 60 – 70ο. Το ειδικό της βάρος είναι 1,112 – 1,136 και γ’ αυτόν τον λόγο διαχωρίζεται εύκολα από το κερί το οποίο επιπλέει στη ν επιφάνεια κατά την τήξη.
ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΧΡΩΜΑ: Το χρώμα ποικίλει ανάλογα με τη φυτική προέλευση σε κίτρινο – πράσινο (πεύκο), ροδούχο (λεύκας), καστανό- σκούρο καφέ μέχρι μαύρο (σημύδα).
ΟΣΜΗ: Αναδύει μια ευχάριστη δροσιστική ανάμικτη μυρωδιά (βάλσαμο- μέλι - βανίλια)
ΓΕΥΣΗ: Από το τυπικό έντονο στυφό – πικρό μέχρι γλυκό.
ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ: Είναι αδιάλυτη στο νερό, και διαλυτή στη βενζίνη στην ακετόνη και σε διαλύματα υδροξειδίου του νατρίου (τα διαλύματα όμως αυτά είναι τοξικά και επικίνδυνα στο δέρμα). Στην αλκοόλη διαλύεται λιγότερο αλλά η χρήση της δεν είναι επικίνδυνη.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ
Η ΑΝΤΙΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΛΗΣ
Η πρόπολη καλύπτει μεγάλο φάσμα βακτηρίων, Η παράλληλη χορήγηση της με αντιβιοτικά μειώνει τις βλάβες που προκαλούν αυτά στον οργανισμό. Η πρόπολη δρα στο σταφυλόκοκκο, στον στρεπτόκοκκο, που είναι υπεύθυνοι για τις μολύνσεις της στοματικής κοιλότητας. Το σιναμικό οξύ, ορισμένα αρωματικά συστατικά και πολλά φλαβονοειδή είναι ουσίες εξ’ αιτίας των οποίων η πρόπολη δρα σαν αντιβακτηριακό μέσο. Ιάπωνες ερευνητές απέδειξαν ότι η πρόπολη αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των βακτηριδίων. (ΧΗΝΟΥ)
ΑΝΤΙΙΟΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Η δράση της πρόπολης κατά των ιών είναι επίσης πολύ σημαντική, και τα φλαβονοειδή που περιέχει είναι επίσης υπεύθυνα γ’ αυτήν. Η δράση της κατά των ιών του τύπου έρπη, και των αδενο-ιών έχει πλήρως επεξηγηθεί. Άλλα συστατικά, όπως οι εστέρες και το καφεϊκό οξύ εμπλέκονται στη δράση της πρόπολης ενάντια σους ιούς. Τέλος η πρόπολη δρα προφυλακτικά στη γρίπη, ηπατίτιδα Β και έρπη ζωστήρα.
ΑΝΤΙΜΥΚΗΤΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ
Η πρόπολη αποδεικνύεται αποτελεσματική εναντίον των επιθέσεων των παθογόνων μυκήτων στην επιδερμίδα. Στη δερματολογία και στην κοσμητολογία εξασφαλίζει τη λάμψη και την στιλπνότητα του δέρματος μειώνοντας τα candida και microsporum. Ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα και παράγει μεγάλο αριθμό μακροφάγων, απαραιτήτων για την εξολόθρευση των μυκήτων και των βακτηρίων.
ΕΠΟΥΛΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Η πρόπολη επιτυγχάνει την επούλωση των κατεστραμμένων ιστών κυρίως χάρη στα αιθέρια έλαια που περιέχει. Μελέτες έχουν αποδείξει την προστατευτική δράση της πρόπολης στους ιστούς που έχουν εκτεθεί σε ραδιενέργεια. Ακόμη, η αντιοξειδωτική δράση της πρόπολης χάρη στα φλαβονοειδή δεσμεύει τις ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου.
ΑΝΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Οι αναισθητικές ιδιότητες της οφείλονται στα πτητικά της έλαια (αιθέρια έλαια) και συνιστάται για τοπική αναισθητική δράση (π.χ. τσιμπήματα εντόμων).
ΑΝΤΙΠΑΡΑΣΙΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Η πρόπολη είναι αποτελεσματική στην καταπολέμηση των παρασίτων όπως τριχομονάδα, τριπανόσωμα κλπ. Η δράση αυτή οφείλεται στην αναστολή της σύνθεσης της πρωτείνης τους.
ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΩΝΟΔΗΣ ΔΡΑΣΗ
Μια πιθανή εξήγηση της δράσης αυτής της πρόπολης είναι η αναστολή της σύνθεσης της προσταγλανδίνης, που είναι υπεύθυνη για την εκδήλωση της φλεγμονής.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Η πρόπολη αποτελεί, μαζί με τα άλλα προϊόντα της μέλισσας (μέλι γύρη βασιλικός πολτός) τη βάση στην οποία οι ειδικοί στον τομέα της επιστημονικής έρευνας κάνουν συχνή αναφορά για την Παρασκευή των προϊόντων της φυτοθεραπείας με σίγουρα αποτελέσματα. Αν και ο άνθρωπος γνωρίζει και χρησιμοποιεί την πρόπολη από τα παλιά χρόνια, ακόμα και σήμερα δεν εγκατέλειψε τη χρήση της. Αντιθέτως ήρθαν στο φως νεότερες και μοντέρνες επιστημονικές γνώσεις, αποδείχθηκε με πιο χειροπιαστά μέσα και με μεγαλύτερη σαφήνεια τις ιδιότητες αυτής της σημαντικής ουσίας. Με την παραγωγή πιο συμπυκνωμένων εκχυλισμάτων και κυρίως τυποποιημένων με συγκεκριμένα δραστικά συστατικά, τα φυτοθεραπευτικά προϊόντα της τελευταίας γενιάς αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνας με πιο αυστηρές προδιαγραφέ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου