Οδηγίες φύτευσης δενδρυλλίων

Πριν το όργωμα θα πρέπει να προστεθούν και να ενσωματωθούν φωσφοροκαλλιούχα λιπάσματα σύμφωνα με τις ανάγκες που έχουν προκύψει από την εδαφολογική ανάλυση.

Στη συνέχεια με 2-3 περάσματα καλλιεργητή εδάφους το χώμα ψιλοχωματίζεται και ισοπεδώνεται, ενώ στη συνέχεια χαράσσονται οι θέσεις φύτευσης των δενδρυλλίων.

Α. Γυμνόριζα δενδρύλλια

Είναι η περίπτωση των φυλλοβόλων δένδρων (πλην της φιστικιάς).    

1. Άνοιγμα λάκκων διαστάσεων περίπου 50cm X 50cm.

2. Επιλογή φυτών υγειών, με κατάλληλο πάχος κορμού (διαμέτρου όχι μικρότερης του 1 cm) και ύψους (τα καλύτερα περίπου 1,60 cm).

3. Ο κεντρικός βλαστός πρέπει να είναι ευθυτενής.

4. Πλούσιο ριζικό σύστημα, ανάλογο με την κώμη του δενδρυλλίου, χωρίς ύποπτους κόμβους και όταν κόβουμε μικρά τεμάχια της ρίζας οι τομές πρέπει να έχουν χρώμα κιτρινόλευκο και όχι σκούρο.

5. Οι βλαστοί πρέπει να είναι ξυλοποιημένοι, το κάμβιό τους (διαπιστώνεται με ελαφρό τοπικό ξύσιμο) να είναι πράσινο και να φέρουν τους ανάλογους οφθαλμούς, οι οποίοι βρίσκονται σε λήθαργο και είναι καλά προσκολλημένοι (διαπιστώνεται με πίεση των δακτύλων) στο βλαστό.

6. Στην περίπτωση εμβολιασμένων δενδρυλλίων η ζώνη εμβολιασμού πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 cm πάνω από το σημείο φύτευσης.

7. Όταν είναι δυνατό λαμβάνεται πρόνοια τα δενδρύλλια να φυτευθούν σύντομα μετά την εκρίζωσή τους από το φυτώριο.    

8. Την ημέρα της φύτευσης το έδαφος  πρέπει να έχει την ανάλογη υγρασία αλλά να μην λασπώνει (να είναι στο ρώγο του).

9. Κατά την φύτευση κόπτονται οι ρίζες που είναι μεγαλύτερες από το βάθος και πλάτος των λάκκων, ώστε να μην διπλώσουν, ενώ προστίθεται κατά προτίμηση επιφανειακό χώμα (είναι πιο πλούσιο σε οργανική ουσία) το οποίο συμπιέζεται με δυνατό πάτημα γύρω από τη ρίζα. Παράλληλα λαμβάνεται μέριμνα το εμβόλιο να είναι έξω από το χώμα και ο κεντρικός βλαστός κάθετα προς το έδαφος.

10. Αμέσως μετά τη φύτευση το κάθε δενδρύλλιο πρέπει να ποτίζεται με περίπου 12-15 kg νερό, ώστε να κλείσουν οι θύλακες αέρος στο χώμα, που υπάρχουν παρά το δυνατό πάτημα. 

11. Ανάλογα με το είδος του δένδρου και τις διαστάσεις τους, κατά το φύτευμα ή λίγες μέρες μετά το φύτευμα γίνονται οι ανάλογοι κλαδευτικοί χειρισμοί.

Β. Δενδρύλλια σε γλάστρα ή σε σακούλα με χώμα

Είναι η περίπτωση των αειθαλών δένδρων (εσπεριδοειδή, ελιά) καθώς και της φιστικιάς.    

1. Άνοιγμα λάκκων διαστάσεων περίπου της γλάστρας ή της μπάλας χώματος.

2. Επιλογή φυτών υγειών, χωρίς ορατές ασθένειες στο φύλλωμα και στους βλαστούς.

3. Η γλάστρα ή η μπάλα χώματος σε σακούλα να είναι αναλόγων διαστάσεων με το μέγεθος του δένδρου. Είναι βασική η παρατήρηση στα αειθαλή δένδρα μήπως έχουν εκριζωθεί γυμνόριζα και προστέθηκε μπάλα χώματος εκ των υστέρων.

4. Στην περίπτωση εμβολιασμένων δενδρυλλίων η ζώνη εμβολιασμού πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 cm πάνω από τη γλάστρα ή τη σακούλα.

5. Κατά την φύτευση αφαιρείται η γλάστρα (αν δεν είναι από φυτικές ύλες) ή η σακούλα και πιέζουμε καλά το χώμα από τα πλάγια. Ποτέ δεν πατάμε πάνω από τη μπάλα χώματος γιατί θα προξενήσουμε ζημιά στο ριζικό σύστημα.

6. Αμέσως μετά τη φύτευση το κάθε δενδρύλλιο πρέπει να ποτίζεται με περίπου 10kg νερό. 

7. Το κλάδευμα διαμόρφωσης γίνεται μετά την παρέλευση του κινδύνου των εαρινών παγετών.

EΠΟΧΗ ΦΥΤΕΥΣΕΩΣ

Αείφυλλα δασικά δένδρα (διατηρούν τα φύλλα τους όλη τη χρονιά)

Τα σπουδαιότερα είναι τα κωνοφόρα, δηλαδή η ελάτη, η ερυθρελάτη, τα διάφορα είδη πεύκης, το κυπαρίσσι κι απ'τα πλατύφυλλα ο ευκάλυπτος, η κυανόφυλλη ακακία κ.ά.

Αυτά τα είδη πρέπει να φυτεύονται από το φθινόπωρο, δηλαδή όταν θα έχει βρέξει αρκετά ώστε το έδαφος να ποτιστεί σε βάθος 30-40 εκατοστά και μέχρι το τέλος Ιανουαρίου. Στη Βόρεια Ελλάδα και ιδιαίτερα στα μεγάλα υψόμετρα, οι φυτεύσεις μπορούν να συνεχιστούν και μέχρι 15 Μαρτίου ή και λίγο αργότερα γιατί εκεί βρέχει όλη την άνοιξη και τους πρώτους μήνες του Καλοκαιριού. Χρειάζεται μόνο προσοχή αν υπάρχουν κίνδυνοι από παγωνιές.

Φυλλοβόλα δασικά δένδρα (ρίχνουν τα φύλλα τους το Φθινόπωρο και Χειμώνα)

Τα σπουδαιότερα είναι τα διάφορα είδη της λεύκης, της καρυδιάς, της ακακίας, της φτελιάς, του πλατάνου, της σφενδάμνου, της φλαμουριάς κ.ά.

Αυτά πρέπει να φυτεύονται από τότε που θα ρίξουν τα φύλλα τους μέχρις ένα μήνα πριν βγάλουν καινούργια φύλλα δηλαδή από το τέλος Οκτωβρίου ως το τέλος Φεβρουαρίου περίπου κι ανάλογα με το είδος του δένδρου, το υψόμετρο, την υγρασία τους εδάφους, τους παγετούς και το στράγγισμα των πλημμυρισμένων εδαφών, αν υπάρχει τέτοια περίπτωση.

Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η : Δεν πρέπει να φυτεύονται δένδρα που έχουν φουσκώσει τα μάτια ή έχουν βγάλει καινούργια φύλλα.

ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΔΙΑΝΟΙΞHΣ ΛΑΚΚΩΝ

Η προπαρασκευή του εδάφους όπου θα φυτέψετε τα δενδρύλλια γίνεται είτε με γενικό όργωμα ολόκληρης της επιφάνειας είτε με όργωμα κατά λωρίδες είτε με σκάψιμο κατά θέσεις. Αν το έδαφος παρουσιάζει κλίση μεγαλύτερη από 25% και ως 45% μπορεί να γίνουν βαθμίδες με μπουλντόζα που θα έχουν πλάτος 3.00 μέτρα περίπου. Οι βαθμίδες αυτές μπορούν και πρέπει να καλλιεργηθούν με άτεκο (ειδικό περoνοφόρο σκαπτικό μηχάνημα). Πάνω από 45% κλίση δεν μπορεί και δεν πρέπει να βαθμιδώνεται. Για τη μέθοδο που θα εφαρμόσετε στη δική σας περίπτωση, θα σας πει ο Δασικός της περιοχής σας.

Στο καλλιεργημένο έδαφος ανοίγονται οι λάκκοι που θα φυτευθούν τα δένδρα. Η καλλιέργεια του εδάφους που καλό είναι να γίνε δυο φορές, προτιμότερο είναι να γίνεται απ'την Άνοιξη ως το Φθινόπωρο. Το τελευταίο όργωμα σωστό είναι να γίνεται τουλάχιστον ένα μήνα πριν την φύτευση.

Οι λάκκοι πρέπει να έχουν βάθος και πλάτος ανάλογα με τις διαστάσεις των δένδρων που θα φυτέψετε. Για τα μικρά πεύκα, τα έλατα κ.λ.π. το βάθος του λάκκου πρέπει να είναι 40-50 εκατοστά και το πλάτος 40 εκατοστά.

Για τα δενδρύλλια που έχουν μεγάλο ύψος (λεύκη, καρυδιά, ευκάλυπτος κ.λ.π.) το βάθος του λάκκου, πρέπει να είναι το λιγότερο 70-80 εκατοστά και το πλάτος 60 εκατοστά.

ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΦΥΤΕΥΣΕΩΣ

(Φυτευτικός σύνδεσμος)
Οι αποστάσεις που πρέπει να έχει φυτό από φυτό είναι διάφορες, ανάλογα με το είδος των δένδρων που θα χρησιμοποιηθούν και το σκοπό τον οποίο θέλετε να επιτύχετε. Η συμβουλή του Δασικού της περιοχής σας θα είναι και πάλι πολύτιμη.

Έτσι:

α) Για τη δημιουργία οικονομικού δάσους που θα μας δώσει τις μεγαλύτερες δυνατές ποσότητες ξυλείας, οι αποστάσεις από δένδρο σε δένδρο (φυτευτικός σύνδεσμος) πρέπει να είναι :

Για τα κωνοφόρα:

Ελάτη - Ερυθρελάτη	1,30Χ1,50 μ.
Μαύρη Πεύκη - Δασ. Πεύκη	1,50Χ2,00 μ.
Χαλέπιος Πεύκη - Τραχεία	2,50Χ3,00 μ.
Κουκουναριά	3,00Χ3,00 μ.
Θαλασσία Πεύκη και Ραντιάτα	2,00Χ2,50 μ.
Κυπαρίσσι πλαγιόκλαδο	2,50Χ2,50 μ.
Κυπαρίσσι ορθόκλαδο	1,00Χ1,00 μ.

Για τα πλατύφυλλα:

Ευκάλυπτος	3.00Χ3,00 μ.
Λεύκη ευραμερικανική (κανονική)

Γραμμικές φυτείες

Aπόσταση όχι μικρότερη από 3,5 μ. Φυτείες σε μεγάλη επιφάνεια 6Χ3 μέτρα ώστε μετά από αραίωση να μείνουν 6Χ6 μέτρα. Αν απ'την αρχή πρόκειται να γίνει στα πρώτα χρόνια συγκαλλιέργεια με γεωργικά είδη (καλαμπόκι, βαμβάκι, μποστανικά), τότε ο φυτευτικός σύνδεσμος πρέπει να είναι οπωσδήποτε 6Χ6 μέτρα.

Λεύκη λευκή ή ασπρόλευκη:
Και γι'αυτήν ισχύουν τα παραπάνω που αφορούν την ευραμερικανική (καναδική) οπωσδήποτε όμως ποτέ σε αποστάσεις μικρότερες από 5 μέτρα Μαύρη λεύκη (καβάκι) 0,50 μέτρα και πάνω. Καρυδιά 10Χ10 μέτρα και πάνω.

Για τη δημιουργία δενδροστοιχιών

Oι αποστάσεις είναι διαφορετικές ανάλογα με το είδος των δένδρων που θα χρησιμοποιηθούν.

Έτσι αν χρησιμοποιήσετε Λεύκες η απόσταση πρέπει να είναι 8-10 μέτρα, για την Καρυδιά, 10-12 μέτρα, για την Ακακία, 6-8 μέτρα και για την Πεύκη 5-6 μέτρα.

Για πάρκα οι αποστάσεις είναι διαφορετικές, ανάλογα με το είδος των δένδρων που θα χρησιμοποιηθούν, την ανάμιξή τους και με το τι ακριβώς θέλουμε να επιτύχουμε.

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΥΤΑΡΙΩΝ

Για να έχουν επιτυχία οι φυτεύσεις πρέπει τα φυτά από τη στιγμή που θα βγουν από το φυτώριο να πάνε γρήγορα για φύτεμα. Όσο μένουν αφύτευτα, τόσο χάνουν την ικανότητα να ριζοβολήσουν.

Οι ρίζες των φυτών δεν πρέπει να μένουν ακάλυπτες στον ήλιο και στον αέρα ούτε για μια στιγμή, γιατί έτσι ξηραίνονται και αχρηστεύονται. Τα φυτά απ'τη στιγμή που θα βγουν από το φυτώριο πρέπει να μένουν ως την ώρα που θα φυτευτούν συσκευασμένα σε κιβώτια ή σε υγρές λινάτσες με λίγο χώμα στις ρίζες τους και να διατηρούνται σε σκιερό χώρο.

Τα φυλλοβόλα (π.χ. τα είδη λεύκης), μπορούν να διατηρηθούν αρκετές ημέρες (10-15) μέχρι να φυτευθούν, αρκεί οι ρίζες τους να παραχωθούν σε υγρή άμμο ή σε ελαφρό νωπό χώμα.

ΤΡΟΠΟΣ ΦΥΤΕΥΣΕΩΣ

Γυμνόριζα φυτά:

Τυλίγουμε μερικά φυτά, όπως ήλθαν από το φυτώριο, σε μια βρεγμένη λινάτσα ή τα τοποθετούμε σε πανέρι σκεπασμένο με βρεγμένη λινάτσα κι αρχίζουμε τη φύτευση. Πιάνουμε το φυτό με τ' αριστερό χέρι απ' το λαιμό (μεταξύ ριζών και φυλλώματος) και το τοποθετούμε όρθιο στο λάκκο, έτσι που να αγγίζουν οι ρίζες του στον πάτο του λάκκου χωρίς να πιέζονται. Με το δεξί μας χέρι δίνουμε στις ρίζες με προσοχή την φυσική τους θέση.

Πιέζουμε το χώμα γύρω από το φυτό με τις παλάμες μας και με τα δάχτυλα ανοιχτά ώστε να έρθει το χώμα σε επαφή με τις ρίζες. Κατόπιν συμπληρώνουμε και άλλο χώμα, που να φτάσει 2-3 εκατοστά πάνω από το λαιμό του φυτού και το πιέζουμε καλά. Όταν φυτεύουμε μεγάλα φυτά όπως π.χ. λεύκες, καρυδιές, ακακίες κ.λ.π., ρίχνουμε το χώμα στο βαθύ λάκκο κατά στρώσεις που τις πατάμε διαδοχικά.

Το τελευταίο πάτημα γίνεται με τα πόδια. Το φύτεμα τελείωσε. Σκαλίζουμε ελαφρά με το σκαλιστήρι γύρω από το φυτό σε ακτίνα 50 εκατοστών και διαμορφώνουμε το λάκκο έτσι που να μαζεύονται τα νερά της βροχής.

Δενδρύλλια με μπάλα χώματος ή μέσα σε σακούλες

Κόβουμε με ένα κοφτερό μαχαίρι ή με ένα ξυραφάκι τη λινάτσα και την αφαιρούμε ή αν πρόκειται για νάυλον σακούλα κόβουμε, γύρω-γύρω και αφαιρούμε τον πάτο. Μετά κάνουμε ένα κάθετο κόψιμο στο πλαϊνό της σακούλας και την αφαιρούμε χωρίς να σπάσουμε την μπάλα. Ρίχνουμε κατόπιν χώμα γύρω στη μπάλα και κάνουμε όπως και με το φύτεμα των γυμνορίζων.

Αν ο καιρός δεν είναι βροχερός, πρέπει μετά το φύτεμα να ποτίσουμε τα μικρά φυτά με 3-4 κιλά νερό και τα μεγάλα με 6-8.

ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΩΣ

Σκαλίσματα - Οργώματα

Είναι απαραίτητα, δίνουν ζωή κι ανάπτυξη στο φυτό - και πρέπει να γίνονται κάθε Άνοιξη ύστερα απ'τις τελευταίες βροχές, στα δύο τουλάχιστον πρώτα χρόνια. Το σκάλισμα γύρω στα φυτά σε βάθος 5-10 εκατοστά γίνεται με μηχάνημα ή με εργάτες. Για τη Λεύκη, τον Ευκάλυπτο κ.λ.π. καλύτερα είναι να οργώνουμε ολόκληρη την επιφάνεια σε βάθος 15 έως 20 εκατοστά. Αν πρόκειται να κάνουμε πότισμα το καλοκαίρι, πρέπει οι λάκκοι να διαμορφώνονται κατάλληλα.

Ποτίσματα

Είναι απαραίτητα ιδιαίτερα σε ξηρές περιοχές. Μ' αυτά επιτυγχάνουμε γρήγορη ανάπτυξη των δένδρων. Γίνονται κυρίως τα δύο πρώτα χρόνια στην ξηρή περίοδο που δεν έχουμε βροχές. Για κάθε μικρό φυτό (ελάτη, πεύκη, κυπαρίσσι κ.λ.π.) χρειάζεται 5-10 κιλά νερό σε κάθε πότισμα. Για κάθε μεγάλο φυτό (λεύκη, ευκάλυπτος κ.λ.π.), 25-50 κιλά. Τα ποτίσματα, ανάλογα βέβαια και με τις καιρικές συνθήκες, πρέπει να επαναλαμβάνονται κάθε 15 ημέρες. Ποτίσματα με μικρότερες ποσότητες νερού έστω και αν εφαρμόζονται συχνότερα δεν δίνουν ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Κλαδέματα

Γίνονται σε διάφορα χρονικά διαστήματα ανάλογα με το είδος των δένδρων, την ανάπτυξή τους και το σκοπό που επιδιώκουμε.

Στα δένδρα των πάρκων, συνήθως, δεν γίνονται κλαδέματα. Για όλα αυτά όμως πρέπει να συμβουλευθείτε τον δασικό της περιοχής σας.

Καταπολέμηση ασθενειών

Γίνεται αμέσως μόλις παρουσιαστούν προσβολές (φαγωμένα φύλλα, εξογκώματα στον κορμό, μαρασμός του δένδρου κ.λ.π.). Η καταπολέμηση είναι ανάλογη με το αίτιο της προσβολής.

Λίπανση

Καλό είναι να γίνεται με κοπριά ή λίπασμα. Για το είδος του λιπάσματος, για τη συστηματική γενικά λίπανση συμβουλευτείτε το Δασικό της περιοχής σας.

ΑΡΑΙΩΣΗ - ΥΛΟΤΟΜΙΑ

Για αραίωση με σκοπό να βοηθήσετε την ανάπτυξη ή να καρπωθείτε το ξύλο, πρέπει να γίνεται αφού πάρετε την γνώμη της Δασικής Αρχής. Το ίδιο και όταν θα κάνετε τελική υλοτομία για το ξαναφύτευμα της εκτάσεως.

Φύτεμα σε γλάστρες

Πηγή: Ειδικό έντυπο του Υπ. Γεωργίας