Μελισσοκομικά φυτά Ιουνίου

Με την ευχή να ξεπεράσουμε ανώδυνα το «κενό» του Μαΐου, δηλαδή

να μη έχουμε ανεξέλεγκτες σμηνουργίες, απώλειες πληθυσμού, περιορισμός

της εκτροφής γόνου και να πετύχουμε στους στόχους που θέσαμε στην

εκτροφή βασιλισσών, τότε έρχεται ο μήνας του μελιού, ο Ιούνιος.

Αυτό τον μήνα οι κινήσεις του μελισσοκόμου είναι προσεκτικές και

στόχο έχουν α) τη διατήρηση της παραγωγικής δύναμης των μελισσιών και

β) τη διατήρηση της ποιότητας του συγκομιζόμενου μελιού.

Έτσι αποφεύγουμε:

 Την τροφοδότηση των μελισσιών όταν συγκομίζουν και

αποθηκεύουν νέκταρ. Αυτή η συμβουλή όσο απλή και κατανοητή

φαίνεται με την πρώτη ανάγνωση, τόσο δύσκολη είναι στην καθ’

ολοκληρία εφαρμογή της. Μερικές φορές ανθοφορίες ευαίσθητες στις

καιρικές μεταβολές σταματούν την νεκταροέκκριση λίγες μέρες πριν

από την ωρίμανση του μελιού στα πλαίσια και το σφράγισμα τους με

κερί. Εάν δεν ακολουθεί σύντομα άλλη ανθοφορία με τα ίδια

χαρακτηριστικά μελιού (χρώμα, γεύση, κρυστάλλωση κλπ.), τότε είναι

στα όρια του θεμιτού ν’ αποφασίσει ο μελισσοκόμος την τροφοδότηση

με μικρή ποσότητα πυκνού σιροπιού για ολοκλήρωση του

σφραγίσματος του μελιού.

24

 Την εφαρμογή οποιασδήποτε θεραπευτικής μεθόδου, εκτός

μόνον στα μελίσσια που θα αποκλεισθούν από τους τρυγητούς της

χρονιάς.

 Τις μακρινές μεταφορές που εγκυμονούν συνθήκες υπερθέρμανσης

των μελισσιών. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις και έχουν τύχει σχεδόν

σ’ όλους τους μελισσοκόμους, να χάνονται μελίσσια τον Ιούνιο στις

μεταφορές. Πολλές μέλισσες, υψηλές θερμοκρασίες, ανοικτά

ενδεχομένως μέλια, να προσθέσουμε και πολύωρες μεταφορές , είναι

πολύ πιθανή η καταστροφή.

 Τις απώλειες πληθυσμού από ψεκασμούς, ακατάλληλα νερά,

βιαστικό κλείσιμο της εισόδου για μεταφορές (οι μέλισσες συγκεντρώνονται κάτω από τη κυψέλη)

Ο Ιούνιος είναι πολύ σημαντικός μήνας για τη μελισσοκομία μας. Είναι

η περίοδος βασικών μελισσοκομικών φυτών όπως το θυμάρι, το έλατο,

τα αγριοτρίφυλλα, το παλιούρι, η καστανιά, ο γλυκάνισος, η σμυρνιά, η

φλαμουριά. Μετά την περίοδο του Οκτωβρίου (εποχή που συγκομίζεται ο

μεγάλος όγκος του πευκόμελου), είναι ο πιο σημαντικός μήνα σε ποσότητα

μελιού που αποθηκεύεται στα μελίσσια, ενώ υπερτερεί όλων των άλλων

χρονικών περιόδων σε ποιότητα κυρίως λόγω του θυμαρίσιου, ελατίσιου

και λουλουδίσιου μελιού. Με την τελευταία ονομασία περιλαμβάνονται τα

μέλια που περίσσεψαν από την ανοιξιάτικη ανθοφορία και συμπληρώθηκαν

τον Ιούνιο από διάφορες ανθοφορίες, όπως του παλιουριού και της

σμυρνιάς το 1ο 15νθήμερο ή των άγριων τριφυλλιών σε μεγαλύτερα

υψόμετρα όλο το μήνα. Η σύνθεση του μελιού αυτού διαφέρει από τόπο σε

τόπο, είναι όμως κατά κανόνα αρωματικά εύγεστα και ανοικτόχρωμα

μέλια που προτιμούνται από τους καταναλωτές.

υργεί προβλήματα στην τυποποίηση και υποβαθμίζει αρκετές φορές το

μέλι που θα τρυγηθεί τους επόμενους μήνες στο βαμβάκι ή στο πεύκο.

Παρά το γεγονός όμως αυτό, η καστανιά θεωρείται πολύ σημαντικό

μελισσοκομικό φυτό, ιδιαίτερα για τη Β.Ελλάδα όπου καταλαμβάνει πολύ

μεγάλες εκτάσεις σ' όλες σχεδόν τις ορεινές περιοχές.

Ο μελισσοκόμος έχει την ευκαιρία στην καστανιά, να τοποθετήσει

ορόφους, να προσθέσει φύλλα κηρήθρας για κτίσιμο νέων κηρήθρων, να

εξισώσει τα μελισσοσμήνη του. Σε χρονιές με πολλές βροχές τον Μάιο που

δυσκολεύουν τις εργασίες του μελισσοκόμου στα μελίσσια, ο Ιούνιος μπορεί

να είναι ο μήνας της βασιλοτροφίας σε όψιμο παλιούρι, ή στην καστανιά,

που θεωρούνται μαζί με τη σουσούρα, τα μελισσοκομικά φυτά " που

βγάζουν τις καλύτερες μάνες".

Η φλαμουριά ανήκει στα μελισσοκομικά φυτά του Ιουνίου και συνυπάρχει

τις περισσότερες φορές με την καστανιά, η οποία ανθίζει επίσης την ίδια

εποχή. Η μελιτοφορία της διαρκεί κατά μέσον όρο 12 ημέρες. Τη

συναντάμε στα βουνά της Μακεδονίας, της Θράκης και της

Πελοποννήσου.Η συμβολή της στις μέλισσες είναι κυρίως σε νέκταρ αλλά και σε μελίτωμα όταν έχει, λόγω βροχών, ευνοηθεί η προσβολή της από

αφίδες. Τα λουλούδια της φλαμουριάς γέρνουν προς το έδαφος και

σκεπάζονται από μικρά φύλλα και γι’ αυτό είναι ανθεκτική στη βροχή.Το

αμιγές μέλι της είναι ανοικτόχρωμο με εξαιρετικό άρωμα και ευχάριστη

γεύση, όταν όμως αναμιχθούν και μελιτώματα τότε σκουραίνει και

αλλοιώνεται η γεύση του. ‘Όταν υπάρχει νεκταροέκκριση οι μέλισσες δεν

δίνουν σημασία στα μελιτώματα, κατά τις μεσημβρινές όμως ώρες που

συμβαίνει διακοπή της πρώτης, τότε στρέφονται προς αυτά. Στα

πλεονεκτήματά της ως μελισσοκομικό φυτό αναφέρεται η μεγάλη

δυνατότητα παραγωγής μελιού άριστης ποιότητας, η αξία των δένδρων για

άλλους σκοπούς όπως στην υλοτομία και στην αρχιτεκτονική τοπίου.

Επίσης είναι κατάλληλο δένδρο για αναδάσωση με μικρό κίνδυνο

καταστροφής από πυρκαγιές. Μειονέκτημα αποτελεί η έναρξη της

ανθοφορίας σε ηλικία 5 – 10 χρόνων, όπως και η σχετικά μικρή διάρκεια

μελιτοφορίας. Η δε τελευταία δεν είναι σταθερή και εξαρτάται από τη

θερμοκρασία και την υγρασία του περιβάλλοντος. Σε μερικές περιπτώσεις,

όπως ξηρασία, το νέκταρ μπορεί να είναι τοξικό για τις μέλισσες. Αντίθετα

με την καστανιά δεν ευνοεί την ανάπτυξη των μελισσιών, ενώ έχουμε και

φθορά των συλλεκτριών που βοσκούν στις φλαμουριές.

 Φθορά των συλλεκτριών έχουμε και στο γλυκάνισο. Οι μέλισσες

μαυρίζουν (χάνουν το τρίχωμά τους) γρήγορα, γρήγορα όμως μαζεύεται

και το μέλι, συνήθως μπλοκάρεται ο γόνος και μπορούμε να

πραγματοποιήσουμε μετά από 20 μέρες, περίπου, παραμονής στο

γλυκάνισο έναν ελαφρύ τρύγο αδειάζοντας ορισμένα πλαίσια με μέλι από

τους ορόφους. Το μέλι γλυκάνισου έχει κι' αυτό χαρακτηριστική γεύση,

κίτρινο χρώμα, δεν κρυσταλλώνει γρήγορα και είναι προτιμότερο να

τρυγιέται χωριστά πριν από τη μεταφορά των μελισσιών σ' άλλες

τοποθεσίες όπως π.χ.πεύκο.

 Την ίδια τακτική λίγο ή πολύ ακολουθούμε και στο έλατο, ένα από τα 6 - 7

σημαντικότερα μελισσοκομικά φυτά της χώρας μας, με τη διαφορά ότι στο

έλατο υπολογίζουμε σε δυνατούς τρύγους. Χαμηλές θερμοκρασίες και

μεγάλου ύψους βροχοπτώσεις του φετινού Μαΐου δημιουργούν

ερωτηματικά για την δυνατότητα εκμετάλλευσης των εκκρίσεων στα

ελατοδάση όλης της χώρας, ιδιαίτερα όμως της Στερεάς και της

Πελοποννήσου, όπου παράγεται ο μεγάλος όγκος του ελατίσιου μελιού

της χώρας μας. Δυνατά μελίσσια, γρήγορος τρύγος και μεταφορά εν

συνεχεία σε γυρεοφόρες ανθοφορίες είναι η συνταγή για επιτυχή

εκμετάλλευση του έλατου.

 Στο θυμάρι βασίζεται η μελισσοκομία πολλών περιοχών της χώρας μας,

μάλιστα για πολλά νησιά η μελισσοκομική χρονιά αρχίζει και τελειώνει με

την ανθοφορία του θυμαριού. Ήπιες καιρικές συνθήκες δημιουργούν

βάσιμες ελπίδες για επιτυχημένη ανθοφορία του θυμαριού, η οποία όμως

είναι ευαίσθητη είτε σε δυνατούς , ξερούς, ανέμους, είτε σε βροχοπτώσεις

μετά την πλήρη ανθοφορία που μπορεί να διακόψουν μια επιτυχημένη

νεκταροέκκριση, γι' αυτό τίποτα δεν μπορεί να προδικάσει κανείς. Οι

μελισσοκόμοι πρέπει να είναι έτοιμοι για την εκμετάλλευση από την αρχή

της άνθισης, να έχουν συμπληρώσει τον αριθμό κηρήθρων που

χρειάζονται τα μελίσσια ή να έχουν έτοιμες κηρήθρες από την προηγούμενη χρονιά, ώστε να τις δώσουν έγκαιρα στα μελίσσια για να μη

καθυστερούν ή σπαταλούν πολύτιμο θυμαρίσιο μέλι για το πλέξιμο νέων

κηρήθρων.

 Σε νησιώτικες περιοχές, όπου συνυπάρχει το πεύκο με το θυμάρι, ο

πρώτος τρύγος στο πεύκο δίνει μέλι με σημαντικό ποσοστό θυμαρίσιου

μελιού (νησιά Ανατ. Αιγαίου, Ρόδος, Κρήτη κ.α.) Στις περιοχές αυτές

υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής ξεχωριστής ποιότητας μελιού, του

πευκοθύμαρου, το οποίο εκτιμάται ιδιαίτερα και επιτυγχάνει τιμές που

πλησιάζουν στις τιμές του θυμαρίσιου μελιού, είναι πάντως σίγουρα

σημαντικά ανώτερες του πευκόμελου.

 Ενέργειες του μελισσοκόμου που ευνοούν την ύπαρξη μεγάλου αριθμού

συλλεκτριών μελισσών στην περίοδο έναρξης της ανθοφορίας του

θυμαριού, επάρκεια κηρήθρων (που πέραν των άλλων, παρακινούν τις

μέλισσες στη νεκταροσυλλογή) αποφυγή υπερβολικής ενόχλησης των

μελισσιών με " επιθεωρήσεις περιέργειας " , είναι προς την κατεύθυνση

αύξησης της ποσότητας του μελιού.

 Παρομοίως ενέργειες του μελισσοκόμου όπως, διακοπή κάθε είδους

χημειοθεραπείας, διακοπή των τροφοδοτήσεων, όχι μόνο κατά την

διάρκεια της ανθοφορίας, αλλά και μέρες πριν την έναρξή της, κηρήθρες

σχετικά καινούργιες, αυστηρή καθαριότητα στους χώρους τρυγητού,

συντελούν στην διατήρηση της μοναδικής ποιότητας του θυμαρίσιου

μελιού, που πρέπει να διαφυλάξουμε.

 Η χρήση μεθόδων περιορισμού της βασίλισσας, ώστε να περιορίζεται η

γέννα της για να περισσεύουν τα πλαίσια με μέλι, πρέπει να γίνεται με

προσοχή και αφού αποκτηθεί εμπειρία από περιορισμένη χρήση τις

πρώτες χρονιές. Τα βασιλικά διαφράγματα συνοδεύονται πάντοτε από

δεύτερη είσοδο στον επάνω όροφο, ενώ πρέπει να αποφεύγεται ο

εγκλεισμός της βασίλισσας σε κλουβιά, γιατί εν συνεχεία

αποδιοργανώνεται τελείως το μελίσσι.